Vier knelpunten bij aanpak verward gedrag – VNG stuurt brandbrief aan het Rijk

Knelpunt 1: gebrek aan handelingsperspectief

Gemeenten missen de juiste wettelijke en praktische middelen om in te grijpen, vooral bij mensen met complexe problemen en zorgmijders. De Wmo schiet tekort, gedwongen zorg past vaak niet, en gemeenten hebben geen grip op crisisplekken. Ook zorgt ambulantisering ervoor dat mensen te snel zelfstandig wonen terwijl ze eigenlijk intensieve begeleiding nodig hebben.



De VNG vraagt om voldoende passende voorzieningen, zoals time-outplekken of woon(zorg)locaties, en structureel geld zodat de expertise vanuit de GGZ langdurig en flexibel kan worden ingezet in de wijk geld.

Oproep VNG: geef gemeenten meer wettelijke ruimte, zorg voor voldoende woon(zorg)plekken en structurele financiering voor ambulante GGZ.

Knelpunt 2: wetgeving belemmert gegevensuitwisseling

Gegevensuitwisseling is cruciaal voor samenwerking, maar de wetgeving schiet ook hier tekort. De Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (de Wgs) is een begin, maar niet genoeg. Daarom pleit de VNG voor snellere realisatie van de Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein (WAMS). Deze wet moet het delen van info juist makkelijker maken tussen alle organisaties in sociaal domein.

Oproep VNG: Voer de WAMS zo snel mogelijk in en zorg voor tijdige evaluatie.

Knelpunt 3: succesvolle aanpakken krijgen geen landelijk vervolg

Er zijn genoeg succesvolle initiatieven om mensen met verward en onbegrepen gedrag passende ondersteuning te bieden. Voorbeelden zijn de levensloopaanpak, streettriage en de wijk-GGD’er. Deze aanpakken zijn waardevol, maar de echte realisatie wordt belemmerd op drie punten: het gebrek aan overzicht van wat waar gebeurt, inzicht in effectiviteit, en structurele financiering.

Oproep VNG: zorg voor overzicht, kennisdeling en structurele financiering zodat succesvolle aanpakken kunnen groeien.

Knelpunt 4: tekorten zetten de hele keten onder druk

Gemeenten en hun partners in het veiligheids-, zorg- en sociaal domein staan onder grote druk door personeels- en geldtekort. Hierdoor blijven lange wachtlijsten bestaan. Ook is er een tekort aan capaciteit. Niet alleen in de GGZ, maar ook in de gevangenis, de langdurige zorg (Wlz) en de forensische zorg (zorg voor mensen met psychische problemen die ook met justitie te maken hebben). Dit alles bemoeilijkt de samenwerking, met als risico dat organisaties zich terugtrekken en alleen nog maar bezighouden met hun eigen kerntaken.

Een voorbeeld is de politie, die natuurlijk wil helpen als er direct gevaar is, maar bij een melding nog niet weet of het eigenlijk om veiligheid of zorg gaat. Daarom pleit de politie voor een meldpunt waar snel beoordeeld wordt welke van de twee nodig is (‘triage’). Op die manier komt de juiste hulp op tijd, en hoeft de politie niet altijd zelf in te grijpen als het eigenlijk om zorg in plaats van veiligheid gaat.

Maar niet alleen de politie, ook zorg- en welzijnsorganisaties hebben het druk. Te weinig personeel en lange wachtlijsten maken het onmogelijk om andere taken erbij te nemen. En als steeds meer organisaties zich terugtrekken, vallen er ook steeds meer burgers tussen wal en schip.

Oproep VNG: maak landelijke afspraken over bestuur, verantwoordelijkheid en financiering tussen alle betrokken partijen over de aanpak van mensen met verward en onbegrepen gedrag.

Waarschuwing

De VNG waarschuwt: zonder stevige landelijke inzet blijven gemeenten en hun partners dweilen met de kraan open. Alleen met duidelijke wetgeving, structureel geld en betere samenwerking kan de aanpak en ondersteuning van mensen met verward en onbegrepen gedrag effectief worden.