Er bestaan nog steeds grote verschillen tussen gemeenten bij de uitvoering van het VN-verdrag Handicap, dat in Nederland geldt sinds 2016. In het verdrag zijn de rechten van mensen met een beperking op verschillende terreinen uitgewerkt. Daarbij staan gelijke behandeling en gelijkwaardig meedoen centraal.
Met de ratificatie van het verdrag door Nederland in 2016 zijn gemeenten verplicht om een Lokale Inclusie Agenda op te stellen. Sommige gemeenten zijn volop bezig met de uitvoering van zo'n agenda, andere moeten nog beginnen. Dit blijkt uit de 6e peiling naar de uitvoering van het VN-verdrag Handicap door gemeenten. De peiling werd ook dit jaar weer uitgevoerd door Movisie en de VNG.
In een Lokale Inclusie Agenda (LIA) leggen gemeenten afspraken vast over de uitvoering van het VN-verdrag Handicap. Belangrijke vaststelling is dat in 30% van de gemeenten die de flitspeiling ingevuld hebben een LIA wordt uitgevoerd. Nog eens 8% heeft de LIA vastgesteld, maar nog niet in uitvoering en nog eens 15% is bezig met de ontwikkeling van de LIA.
In totaal heeft dus 53% van de gemeenten in dit onderzoek een LIA in ontwikkeling of in uitvoering. Vooral de grotere gemeenten, met meer dan 25.000 inwoners, voeren een LIA uit. Wel lijken veel kleine gemeenten in de startblokken te staan.
Inhoudelijk levert de peiling een vergelijkbaar beeld op als in vorige jaren. Maar het aantal gemeenten dat de vragenlijst invult, neemt toe. Dit jaar waren dat er 201, tegenover 160 in 2022. Dat betekent dat inmiddels meer dan de helft van de gemeenten meedoet aan de flitspeiling. Dit zou kunnen duiden op een groeiend bewustzijn over dit onderwerp.
We zien in de flitspeiling dat elk jaar meer gemeenten een breed inclusiebeleid als uitgangspunt hebben: dit jaar maar liefst 2/3 van de deelnemers aan de peiling. Zij richten zich niet op één specifieke doelgroep in hun inclusiebeleid, zoals bijvoorbeeld inwoners met een beperking of inwoners met een specifieke beperking, maar op alle burgers. Het is een trend die de afgelopen jaren al was ingezet.
Net als in de vorige peilingen noemen gemeenten de ‘benodigde uitvoeringscapaciteit’ het vaakst als knelpunt bij de implementatie van het VN-verdrag Handicap. Zowel grote als kleine gemeenten geven dit aan. Vergeleken met 2022 worden het betrekken van ervaringsdeskundigen en hun belangenorganisaties en onduidelijkheid over wat er verplicht is, vaker als knelpunt genoemd.
Ook zien we dit jaar dat meer gemeenten behoefte hebben aan ondersteuning. Er zijn minder gemeenten die zeggen géén behoefte te hebben aan ondersteuning en méér die uitleg wensen over het VN-verdrag Handicap. Mogelijk komt dit omdat de respons dit jaar hoger was en dat meer gemeenten die net beginnen met de uitvoering van het VN-verdrag Handicap aan de peiling hebben meegedaan.
Om gemeenten te ondersteunen aan de slag te gaan met het VN-verdrag Handicap zijn diverse tools en handvatten beschikbaar. De VNG heeft het project ‘Iedereen doet mee!’ opgezet. Gemeenten kunnen van hieruit inhoudelijke en procesmatige ondersteuning krijgen.