Twee jaar geleden werd het duidelijk: de kwaliteit van zorg en leven voor bewoners in verpleeghuizen moest omhoog. Er zijn sindsdien stappen gezet. Nu is het moment daar om de sector door te laten groeien tot een blijvend lerende sector. Eén die niet alleen nu een optimale kwaliteit van zorg en leven biedt aan de bewoners, maar klaar is voor de maatschappelijke veranderingen. Nederland vergrijst en mensen blijven langer thuis wonen. Ze komen daardoor met een complexere zorgvraag uiteindelijk in een verpleeghuis en blijven daar vervolgens korter. Dat vergt meer van professionals en multidisciplinaire teams in verpleeghuizen. Ook omdat geen bewoner gelijk is qua zorgvraag en wens voor invulling van kwaliteit van leven. Het is maatwerk, afgestemd op de behoeften en wensen van een bewonersgroep in een zorglocatie.
De sleutel voor die goede zorg ligt niet in één kwantitatieve norm, maar bij een verantwoorde personeelssamenstelling, afgestemd op de behoeften van de bewonersgroep. Dus voldoende medewerkers én tevens de juiste mix aan medewerkers qua competenties, want dat laatste blijkt minstens zo belangrijk. De gewenste mix aan medewerkers wordt bepaald in de driehoek bewoner – professional – bestuurder.
Normen
Om zorginstellingen te helpen inzicht te krijgen in wat voor hun bewonersgroep de juiste mix qua personeelssamenstelling is, heeft de stuurgroep Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg normen gedefinieerd voor aandacht & aanwezigheid, kennis & vaardigheden en reflecteren & leren. Eén daarvan is dat er altijd minimaal 2 zorgverleners zijn op drukke momenten. Een ander regelt de ’24-uurs beschikbaarheid van een verpleegkundige binnen 30 minuten’. Daarnaast is er een palet aan praktische instrumenten ontwikkeld. Deze instrumenten zijn ontwikkeld met 40 teams van zorginstellingen die door het gehele land gevestigd zijn. Er zijn praktische instrumenten die helpen de medewerkers in hun contact met de bewoners, maar ook voor het management en het bestuur om gezamenlijk te komen tot de juiste mix en uiteindelijk tot strategisch personeelsbeleid. Dit is niet een eenmalige exercitie, maar een continue repeterende slag langs de gehele driehoek: wie zijn de bewoners en wat is hun behoefte, welke eisen stelt dit aan het team qua aantal en competenties en hoe anticipeert het bestuur hier duurzaam op. Dit is niet vrijblijvend: het komt terug in de jaarlijkse inkoopgesprekken van zorgaanbieders met de zorgkantoren. Ook gaat iedere organisatie jaarlijks rapporteren op 5 essentiële personeelselementen, zoals verzuimcijfers of verhoudingen in contracten, vast & flex. Deze 5 zogenaamde indicatoren zijn nu eenduidig voor iedere organisatie gedefinieerd. Dit geeft inzicht, waardoor organisaties goed van elkaar kunnen leren en ontwikkelingen in de sector kunnen worden gevolgd.
Volgende stappen
Deze normen en instrumenten worden op 20 december als samenhangend geheel ter toetsing aangeboden aan het Zorginstituut. Dat is niet het einde, maar de start van een implementatieprogramma en tevens een wetenschappelijk monitorings- en onderzoeksprogramma voor meer inzicht in deze maatschappelijk belangrijke sector.
De sector wil nu constructief doorpakken om te transformeren naar een continue lerende sector, dit monitoren en verder ontwikkelen. Met als einddoel: optimale kwaliteit van leven van de bewoners van verpleeghuizen en medewerkers die met meer plezier en tevredenheid hun werk kunnen uitvoeren.
Uitleg Kwaliteitskader
Het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg beschrijft wat cliënten en hun naasten mogen verwachten van verpleeghuiszorg. Daarnaast biedt dit document opdrachten voor zorgverleners en zorgorganisaties om samen de kwaliteit te verbeteren en het lerend vermogen te versterken. De cliënt is hierin het vertrekpunt. Het totaal vormt het kader voor extern toezicht en voor inkoop en contracteren van zorg.
Eén van deze opdrachten aan de zorgsector betreft het ontwikkelen van een landelijke context gebonden norm voor de personeelssamenstelling in verpleeghuizen. Het Zorginstituut Nederland heeft begin 2017 V&VN als penvoerder aangewezen. In het Kwaliteitskader zijn tijdelijke kaders aangegeven waar de sector in de tussenliggende periode aan dient te voldoen.
Deze tijdelijke kaders moeten garant staan voor veilige, verantwoorde en persoonsgerichte zorg en moeten aansluiten bij de rol van de familie. De kaders moeten ook voldoen aan de bestaande wet- en regelgeving (ARBO, CAO, Arbeidstijdenbesluit, etc.), moeten gezond werken stimuleren en zelf te reguleren werkdruk mogelijk maken. Ook moeten de tijdelijke kaders voorzien in een vakkundige en flexibele bezetting.
De tijdelijke kaders bestaan uit 3 onderdelen:
Aandacht, aanwezigheid en toezicht
Specifieke kennis, vaardigheden
Reflectie, leren en ontwikkelen
De afgelopen periode hebben de partijen gezamenlijk invulling gegeven aan deze opdracht. In de stuurgroep zijn vertegenwoordigd: ActiZ, Zorgverzekeraars Nederland, Verenso, Patiëntenfederatie Nederland, LOC, Zorgthuisnl en V&VN (penvoerder).
