4 vormen van samenwerking tussen professionals

1. Professional wint advies en informatie in bij een andere professional
Een eerste vorm van samenwerken is die waarbij een professional advies en informatie inwint bij een andere professional, maar zelf het kind en gezin blijft ondersteunen en begeleiden. In zowel het onderwijs als de jeugdhulp wordt steeds meer belang gehecht aan deze vorm van samenwerken. De verwachting is dat kinderen met een zorgvraag langer terechtkunnen in het regulier onderwijs als hun leerkracht wordt gecoacht door een orthopedagoog of leerkracht uit het speciaal onderwijs. In de jeugdhulp kan doorverwijzing naar gespecialiseerde jeugdhulp soms worden voorkomen als de medewerker in de eerste lijn eenmalig of een aantal keer advies kan inwinnen bij bijvoorbeeld een psychiater. Bij deze vorm van samenwerken beschikt de geraadpleegde professional over meer of
andere kennis en kunde dan de professional die in contact staat met het kind en het gezin. Door advies in te winnen bij een andere professional en zo de eigen kennis en kunde te vergroten, komt de professional die primair bij het kind en het gezin betrokken is in een positie van waaruit deze het kind en het gezin langer kan begeleiden. Het kind en het gezin worden dus niet van de ene naar de andere professional verwezen. In plaats daarvan is de richting van samenwerken tussen professionals omgedraaid: de meer gespecialiseerde professional is geconsulteerd door de professional die betrokken is bij het gezin.

2. Professional betrekt andere professional tijdelijk in de hulpverlening
Een tweede vorm van samenwerken is die waarbij een professional een andere professional tijdelijk betrekt in de hulpverlening. Dat gebeurt wanneer de kennis en kunde van de eerst betrokken professional wel nodig, maar niet voldoende zijn om de vragen van een kind of gezin te beantwoorden. Door een andere professional in de hulpverlening te betrekken wordt het palet van zorg en ondersteuning uitgebreid: het leidende idee is dat twee professionals meer weten en kunnen dan één . Het afstemmen van werkzaamheden en elkaar informeren over de voortgang zijn belangrijke elementen binnen deze vorm van samenwerken.

3. Intensief betrekken van meerdere professionals bij een casus
Een derde vorm van samenwerken is het intensief betrekken van meerdere professionals bij een casus. Het is een intensieve vorm van samenwerken die van toepassing is in gezinnen waarin de hulpvraag groot is en in zijn aard complex. De redenering achter deze vorm van samenwerken is dat als de problematiek ingewikkeld en vaag is, er geen eenduidig beeld van samenwerking mogelijk is. Passende samenwerking wordt gaandeweg ontrafeld en gevormd. De opgave bestaat eruit dat professionals met verschillende expertises zich een gezamenlijk beeld vormen van de situatie en de hulpvraag in een gezin, dat zij gezamenlijk een behandelingsplan
opstellen en prioriteiten stellen en in nauw onderling overleg behandelen en ondersteunen. Die behandeling en ondersteuning biedt elke professional op een deelelement: ieder behoudt zijn of haar eigen professie en ze benutten elkaar afhankelijk van de vraag van een kind of gezin. Een cruciale vraag in deze intensieve vorm van samenwerken is hoe regie wordt toegekend aan een van de betrokken professionals. Vanuit het idee van regiebehandelaarschap zou bijvoorbeeld de meest inhoudelijk betrokken professional kunnen aansturen en coördineren.

4. Overdragen van een kind of gezin
Een vierde vorm van samenwerken is het overdragen van een kind of gezin. Het idee achter deze vorm van samenwerken is dat de professional die het kind en gezin overneemt beter toegerust is om het kind en gezin te begeleiden, bijvoorbeeld omdat er een hoog gespecialiseerde interventie nodig is of er andere competenties nodig zijn. Bij deze vorm van samenwerken is uitwisseling van gegevens belangrijk: de professional die verwijst draagt informatie over, en de professional die het gezin overneemt informeert de verwijzende professional over de voortgang. Uiteraard zo veel mogelijk met toestemming van ouders en/of kinderen en met in
achtneming van privacyregels. Het over en weer informeren is met name belangrijk als er kans is op terugkeer van problematiek. Degene die overdraagt, verdwijnt na de overdracht niet van het toneel: deze professional blijft bij voorkeur geïnformeerd en betrokken bij het zorgproces als het gezin het daarmee eens is. Zo kan deze indien nodig op een later moment weer een rol spelen in de behandeling. Een dergelijke warme overdracht is bijvoorbeeld wenselijk bij kinderen die tijdelijk uit huis worden geplaatst.
Wanneer het kind terugkomt in het gezin en op school, zijn relaties met professionals die hen eerst ondersteunden niet doorgesneden. Zij hebben voldoende informatie ontvangen gedurende de uithuisplaatsing, zodat ze klaar kunnen staan om het kind weer verder te begeleiden.

Lees verder

• Meer durf nodig bij aanpak gezinsproblemen