De zorg aan asielzoekers is nu beter dan in 2022 en 2023. Ze krijgen bij aankomst allemaal een medische intake. In de opvangcentra is de hygiëne in orde. Kinderen en jongeren zijn in beeld bij de jeugdgezondheidszorg. Maar voor kwetsbare groepen zijn er nog steeds grote risico’s op schade aan hun gezondheid door het verblijf in de asielopvang. Specifiek voor zwangere vrouwen, mensen met een chronische ziekte, mensen die geestelijke gezondheidszorg nodig hebben en kinderen. Probleem zijn vooral de leefomstandigheden op overvolle opvanglocaties en de vele verhuizingen van de ene naar de andere opvang.
Dat schrijft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) na bezoeken aan ruim 40 opvanglocaties het afgelopen half jaar. De inspectie was op gewone asielzoekerscentra, maar ook op noodopvanglocaties van het COA en crisisnoodopvanglocaties van gemeenten.
Een greep uit de conclusies:
Bijna alle asielzoekers krijgen na aankomst een medische intake.
Kinderen en jongeren zijn in beeld bij de GGD, voor hun ontwikkeling, vaccinaties en over bijvoorbeeld seksuele gezondheid en stoppen met roken.
In de meeste centra is voldoende aandacht voor hygiëne. Ondanks oude gebouwen en mensen die dicht op elkaar wonen.
De wachtlijsten voor de geestelijke gezondheidszorg zijn voor iedereen lang. Maar asielzoekers komen steeds weer onderaan de lijst als ze van de ene naar de andere regio moeten verhuizen. Of als ze al ggz-zorg krijgen, wordt die door een verhuizing weer onderbroken. Of hun ggz-zorg wordt niet eens gestart zolang hun woonsituatie niet stabiel is. Terwijl zij juist mentale problemen kunnen hebben door hun historie: de redenen om uit hun eigen land te vluchten, de vlucht zelf en hun asielprocedure.
Voor asielzoekers met psychische problemen die wachten op passende ggz-hulp zijn de stressvolle omstandigheden in de opvang ongeschikt om de wachttijd te overbruggen. Dat kan leiden tot verergering van de problematiek en tot onveiligheid voor de patiënt zelf, de hulpverleners en de omstanders.
Kinderen moeten vaak verhuizen doordat veel noodopvanglocaties tijdelijk zijn. Daardoor krijgen ze geen stabiele omgeving om gezond op te groeien en zich te ontwikkelen. Ze moeten zich steeds weer aanpassen. Ook is het moeilijk om steeds op tijd een nieuwe school te vinden. Verder hebben kinderen in overvolle opvangcentra te maken met gebrek aan privacy, onrust en onveiligheid. De inspectie vindt de situatie voor kinderen in de noodopvang onaanvaardbaar. Asielkinderen lopen ernstig risico op blijvende en mogelijk onherstelbare schade.
De zorg aan zwangere vrouwen, hun ongeboren kind of pasgeboren baby lijdt onder vele verhuizingen.
Huisartsen kunnen voor hun patiënten een ‘medische blokkade’ instellen. De patiënt hoeft dan een bepaalde periode zo min mogelijk te verhuizen. Zo kan de zorg zonder onderbreking doorgaan. Maar deze mogelijkheid is niet voldoende bekend.
