Verpleeghuizen hebben hun handen vol aan het beheersen van de coronacrisis. Zorgkantoren ondersteunen hen daarbij zo goed mogelijk. Zij werken daarnaast aan het structurele capaciteitsprobleem in de verpleeghuiszorg; de oplopende wachtlijsten. Volgens de meest recente prognose van TNO zal de vraag naar verpleeghuiszorg in de komende twintig jaar ruim zal verdubbelen. Zorgkantoren ontplooien daarom verschillende initiatieven voor het beter samenbrengen van vraag en aanbod in de regio: zij herzien de wachtlijstenregistratie waardoor de zorgbemiddeling kan worden verbeterd en maken plannen voor het invullen van toekomstige benodigde capaciteit in de verschillende regio’s. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport informeerde hierover op 10 juni de Tweede Kamer met een brief en de voortgangsrapportage project wachtlijsten en capaciteit verpleeghuizen. Hij heeft hierover vandaag met Tweede Kamerleden gesproken in het notaoverleg care.
Het belang van zorgvuldig en snel bemiddelen tussen ouderen en beschikbare plekken wordt steeds groter nu de druk op de beschikbare plaatsen verder toeneemt. Hiervoor is meer inzicht in de mate van urgentie voor opname en in de specifieke zorgvraag nodig. Een aanpassing van de registratie van de wachtlijsten moet deze inzichten verschaffen. De nieuwe registratie biedt niet alleen nieuwe mogelijkheden voor snellere en betere plaatsing, maar ook voor maatwerk voordat ouderen naar het verpleeghuis gaan.
Ouderen die zich aanmelden voor een plek in het verpleeghuis worden nu geregistreerd in de categorieën actief wachtenden (18%) en niet-actief wachtenden (82%). Binnen deze laatste groep is het onderscheid in zorgbehoefte groot. Dat is alleen niet zichtbaar in de registratie voor zorgkantoren en zorgaanbieders. Naast de wijze van registratie heeft dat ook te maken met de kwaliteit en actualiteit van de gegevens zoals die worden geregistreerd. De ouderen in de groep niet-actief wachtend hebben bijna allemaal (93%) zorg aan huis. Het merendeel kan en wil daardoor nog thuis blijven wonen. Maar uit een steekproef van zorgkantoren CZ en Menzis blijkt dat ruim één op de tien (inmiddels) wel zo snel mogelijk naar het verpleeghuis wil. Dit zijn dus eigenlijk actief wachtenden die in aanmerking komen voor bemiddeling.
Zorgkantoren hebben met Zorginstituut Nederland naar een nieuwe indeling van de wachtlijsten bedacht. Hierin is meer ruimte voor het registreren van de behoefte aan zorg en de noodzaak van plaatsing. Zorgkantoren maken met het nieuwe systeem de registratie uniform en meer adequaat en brengen de groep die in aanmerking komt voor bemiddeling beter in beeld. Per 1 januari 2021 registreren zij met de nieuwe categorieën: urgent plaatsen (plaatsing uiterlijk binnen 4 weken, zo mogelijk bij voorkeursaanbieder), actief plaatsen (plaatsing zo spoedig mogelijk, liefst bij de voorkeursaanbieder) en wacht op voorkeur. Voor deze laatste categorie houden zorgkantoren en zorgaanbieders in de gaten of er een plaats in het verpleeghuis van de voorkeur beschikbaar komt. Ook volgen zij veranderingen in de zorg die de oudere nodig heeft. De betrokken partijen gaan volgend jaar het nieuwe systeem invoeren en in gebruik nemen.
Naast de verbeteringen voor het inzicht van de vraag op de korte termijn, maken zorgkantoren met hun regionale partners afspraken over het ontwikkelen van voldoende en passend zorgaanbod voor de toekomst. De zorgkantoren zijn hiervoor een project gestart met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. TNO berekent hiervoor de toekomstige capaciteitsbehoefte per regio. Deze informatie wordt vervolgens vergeleken met het potentieel aan capaciteit in de regio. De 31 zorgkantoren bereiden op dit moment op basis van de uitkomsten een regionaal capaciteitsplan voor. Deze plannen moeten voor het einde van het jaar gereed zijn en bevatten afspraken voor samenwerking in de regio.
Partijen, waaronder gemeenten, woningcoöperaties en zorgaanbieders, gaan op korte termijn in gesprek over de ontwikkeling van nieuwe vormen van zorg en het uitbreiden van het aanbod door aan- of bijbouwen van verpleeghuizen. Het zorgkantoor neemt hiervoor het initiatief. Bouwafspraken zijn daarbij belangrijk, maar niet voldoende om te kunnen voorzien in de toekomstige benodigde zorg voor ouderen. De plannen besteden daarom ook aandacht aan nieuwe vormen van zorg en de verbetering van de kwaliteit, de arbeidsmarkt van de toekomst voor zorgpersoneel en de samenhang met andere vraagstukken in de gemeenten en met de zorg uit de zorgverzekeringswet. Voor de invulling van de toekomstige zorgvraag kijken de regionale partijen naar de hele keten voor ouderenzorg, waarvan verpleeghuiszorg onderdeel uitmaakt. Door deze brede benadering willen zorgkantoren tekorten in de verpleeghuiszorg zo goed mogelijk tegengaan.
