De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) constateert in haar jaarlijkse samenvattend rapport over de uitvoering van de Wet langdurige zorg (Wlz) dat zorgkantoren hun rol steeds beter vervullen. Maar nu de ontwikkelingen in de langdurige zorg sneller gaan moeten alle betrokken organisaties in de langdurige zorg meer samenwerken om de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden. Ook de zorgkantoren moeten hun tempo verhogen om tegemoet te komen aan de stijgende zorgvraag van hun cliënten.
We zien dat zorgkantoren steeds beter tegemoet komen aan de wensen van hun cliënten. Het komt geregeld voor dat mensen niet direct terecht kunnen bij de zorgaanbieder van hun voorkeur. De bemiddeling naar zorg is een interactief proces tussen zorgaanbieders, cliënten, hun naasten en het zorgkantoor. Mensen op de wachtlijst krijgen wel overbruggingszorg als zij dat willen.
De druk op de langdurige zorg wordt groter. We zien de wachtlijsten in 2019 verder oplopen en er zijn doorstroomproblemen in de keten. Steeds meer mensen hebben in de toekomst langdurige zorg nodig. We worden steeds ouder en wonen langer thuis. Dat betekent dat mensen uiteindelijk met een zwaardere zorgvraag in het verpleeghuis terecht komen. Zorgkantoren geven aan dat cliënten steeds vaker vanuit een crisissituatie moeten worden opgenomen in een Wlz-instelling. Een zware opgave voor verpleeghuizen die net als andere zorgaanbieders kampen met een oplopend personeelstekort. Het vinden van ‘passende zorg’ kost meer moeite.
Zorgkantoren nemen initiatief om te zorgen dat de langdurige zorg toegankelijk en betaalbaar blijft. Ze gaan bij de inkoop van zorg in gesprek met zorgaanbieders over volume, prijs en aanbod. Hierbij zoeken ze samenwerking met gemeenten en zorgverzekeraars in hun regio. Maar zorgkantoren maken nog te weinig zichtbaar hoe ze (effectief) sturen op doelmatigheid. De resultaten die hun inzet oplevert zijn niet duidelijk. Wij verwachten dat ze zich nog meer inspannen en leren van elkaars goede voorbeelden. Hier gaan we de komende tijd op letten. Die oplossingen kunnen per regio verschillen, en we vragen van de zorgkantoren dat zij inspelen op wat er in hun regio werkt.
Om het hoofd te bieden aan de grote ontwikkelingen in de langdurige zorg vragen wij creativiteit van zorgkantoren. Maar dit brengt wel dilemma’s voor ons met zich mee. Een voorbeeld is de samenwerking van zorgkantoren met verzekeraars en gemeenten: goede zorginitiatieven staan soms op gespannen voet met regelgeving voor de aanwending en verantwoording van het geld uit verschillende fondsen. Ook kan er een dilemma ontstaan als partijen minder zaken registreren met het doel te komen tot een verlichting van administratieve lasten, maar hierdoor minder informatie beschikbaar is om de rechtmatigheid van zorguitgaven te kunnen vaststellen. We zien deze dilemma’s als een mooi startpunt om nader met zorgkantoren, zorgaanbieders en andere betrokken partijen in gesprek te gaan en te zoeken naar oplossingen die echt bijdragen aan de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de langdurige zorg.
Bij de kosten van de langdurige zorg over 2018 blijft het vaststellen van de levering van zorg uit het persoonsgebonden budget (pgb) een probleem. Ook zijn er nog steeds onrechtmatigheden bij het betalen van de pgb declaraties. Daarom kunnen wij net als de afgelopen jaren de rechtmatigheid van de pgb uitgaven ook voor 2018 niet vaststellen. Wij zijn in overleg met alle betrokkenen en verwachten van zorgkantoren dat zij de onrechtmatigheden kunnen gaan oplossen. Dit kunnen zij echter niet alleen en hebben andere ketenpartijen nodig om het vraagstuk rondom pgb op te lossen.
Bekijk het Samenvattend rapport Uitvoering Wet langdurige zorg door zorgkantoren 2018/2019
