Iedereen in Nederland heeft recht op passende zorg en ondersteuning, maar de werkelijkheid is anders. Binnen de zorgsector is te weinig aandacht voor verschillen tussen mensen zoals lichamelijke en psychische vermogens, culturele achtergrond en sekse. Dit verkleint de kansen van mensen op passende zorg. De Nederlandse samenleving wordt bovendien steeds diverser. Dit heeft gevolgen voor de zorgvraag en zorgt voor nieuwe vormen van kwetsbaarheid. Bovendien vinden in de dagelijkse praktijk van de zorg discriminatie en uitsluiting plaats. De dubbele opdracht van erkennen van verschil en het bestrijden van ongelijkheid stelt de samenleving en de zorg voor een grote opgave.
Aandacht voor diversiteit is volgens de RVS noodzakelijk omdat zorgbehoeften van veel Nederlanders nog onvoldoende worden gezien. Zo durven LHBTI-ouderen niet altijd open te zijn over hun seksuele oriëntatie, worden zorgbehoeften van mensen met een verstandelijke beperking niet goed begrepen en melden vrouwen 50% meer bijwerkingen van medicijnen dan mannen. Beter oog hebben voor verschillen tussen mensen op het gebied van bijvoorbeeld gender, sekse en afkomst is een morele en juridische plicht van de overheid gezien het recht op zorg dat iedere Nederlander heeft. Daarnaast is oog voor verschillen in de zorg essentieel voor het tegengaan van schrijnende gezondheidsverschillen en het bevorderen van de houdbaarheid van zorg. Juist als we ondoelmatige zorg willen tegengaan is aandacht voor de kenmerken en achtergrond van patiënten cruciaal. Ten slotte is aandacht voor verschillen nodig om veilige en prettige opleidings- en werkomgevingen mogelijk te maken. Als gevolg van discriminatie en impliciete uitsluiting is werken in de zorg en het vormgeven aan een loopbaan in de zorg voor veel mensen niet aantrekkelijk.
De RVS presenteert in het essay denkrichtingen om zorgorganisaties, beroepsorganisatie en de overheid aan te zetten tot inclusieve zorg: van beleidsmakers tot zorgbestuurders, medisch specialisten, persoonlijk begeleiders, gedragswetenschappers, huisartsen, verpleegkundigen, sociaal werkers en verzorgenden. We pleiten daarom voor het benutten van meer kennis en het vergroten van het bewustzijn hierover en het creëren van ruimte voor professionals om naar het belang van inclusieve zorg te handelen. Ook de regering zal hier sturing aan moeten geven door bijvoorbeeld te normeren bij het tegengaan van discriminatie. Of door het soms ongemakkelijke gesprek over inclusie te faciliteren. En door te prioriteren als het gaat om de verschillende opgaven van waar ‘Passende Zorg’ een antwoord op moet bieden. Kortom: bij onvoldoende aandacht voor diversiteit en de risico’s daarvan zullen gezondheidsverschillen en ongewenste gezondheidseffecten toenemen. En dat gaat ten koste van de veerkracht van de samenleving. Veerkracht die we met name in tijden van crises en schaarste in de gezondheidszorg hard nodig hebben.
Download ‘Passende zorg is inclusieve zorg’
