De Europese commissie definieert armoede als de staat waarin ‘de materiële, culturele en sociale middelen onvoldoende zijn voor mensen om op een manier te leven die als minimaal aanvaardbaar wordt gezien in de samenleving waarin men leeft’. Het Sociaal Cultureel Planbureau bepaalt de grens van de minimum levensstandaard bij een besteedbaar inkomen dat ‘niet veel, maar toereikend’ is.

Het leven in armoede leven betekent niet kunnen van bepaalde levenskwaliteit die ervoor zorgt dat men op een volwaardige manier zichzelf kan onderhouden en kan meedoen in de samenleving. Dit betreft niet alleen het inkomen, maar ook toegang tot bepaalde voorzieningen en mogelijkheden zoals het onderwijs, de arbeidsmarkt en gezondheid. De onderlinge verbondenheid van al deze thema’s zorgen ervoor dat armoede breder is dan economische zaak, maar daarentegen het welbevinden van mensen in een brede zin. Het gebrek aan dit brede welbevinden heeft dus ook gevolgen op verschillende domeinen van de samenleving. De aanpak van armoede, ofwel armoedebestrijding, vergt daarom een even integrale houding als de definitie ervan.

Het CBS stelt dat het risico op armoede in 2022 merkbaar was onder 637 duizend mensen. De tijdelijke maatregelen van de energietoeslag hebben ervoor gezorgd dat in 2022 en 2023 veel mensen net boven de lage-inkomensgrens zijn gebleven. De stijgende inflatie die zich voordoet vanaf 2023 en de schommelende energieprijzen, dagen de koopkracht van mensen in Nederland echter steeds verder uit. Opvallend is dat veel mensen met een migratieachtergrond en veel kinderen in een huishouden met een risico op armoede leven. Hiervan is bijna een kwart, een minderjarig kind.

De Rijksoverheid, gemeenten en maatschappelijke organisaties werken samen aan een aanpak om armoede tegen te gaan, met speciale aandacht voor kinderen.

Maatregelen tegen armoede

De Rijksoverheid zorgt voor een bestrijding van armoede door:

• Meer mensen die bijstand ontvangen aan een vaste baan te helpen. En zorgen dat zij deze baan ook houden.
• Lage inkomens aan te vullen met toeslagen zoals een tegemoetkoming in de kosten voor zorg, een huurwoning, kinderen en kinderopvang.
• Te zorgen voor een gelijke verdeling van de koopkracht.
• Kinderen uit gezinnen met een laag inkomen de kans te geven om mee te doen in de maatschappij zoals op schoolreis gaan en zwemles volgen.

Gemeenten zorgen met hun eigen armoedebeleid voor steun van mensen met een laag inkomen bijvoorbeeld via:

• Algemene bijstand en bijzondere bijstand.
• Kortingen voor mensen met een minimaal inkomen zoals stadspassen die korting geven op sport en cultuur
• Kwijtschelden van gemeentelijke belastingen
• Een collectieve ziektekostenverzekering voor mensen met een laag inkomen
• Individuele studietoeslag en inkomenstoeslag
• Regeling voor kinderen zoals het kindpakket en voorzieningen voor sport of cultuur
• Hulp bij voorkomen van schulden en schuldhulpverlening

In 2021 verscheen de publicatie Kansrijk Armoedebeleid van het Centraal Planbureau en Sociaal en Cultureel Planbureau, waarmee beleidsmakers gefundeerde keuzen kunnen maken om mensen uit de armoede te tillen en de situatie van mensen in armoede te verbeteren.

Een propositie van de VNG, Divosa en gemeentelijke netwerken uit december 2023, gaat in op de mogelijkheden op tot een gezonde samenleving met vertrouwen tussen burger en overheid te komen, waarin iedereen over voldoende inkomen en huisvesting beschikt en naar vermogen kan meedoen in de maatschappij.