Het multidimensionale karakter van het mensenleven brengt met zich mee dat ook de erkende rechten van de mens gerelateerd aan verschillende aspecten van de samenleving. Deze aspecten worden vaak op basis van de aard van de rechten onderverdeeld in categorieën, waaronder bijvoorbeeld burgerrechten en politieke rechten. Ook is er sprake van economische, sociale en culturele rechten. Deze onderverdeling kent geen hiërarchie; alle mensenrechten zijn even belangrijk en nodig om de menselijke waardigheid te beschermen.  

Gemeenten spelen een belangrijke rol bij de bescherming van mensenrechten. Met name sinds de decentralisatie binnen het sociaal domein, waarmee de gemeentelijke taken onder andere op het terrein van de zorg zijn toegenomen, is hun relevantie bij de mensenrechtenbescherming ook sterker geworden. Beleid dat wordt gemaakt en uitgevoerd heeft namelijk vaak met mensenrechten en de bescherming hiervan te maken. Op onderstaande wijzen wordt er momenteel gewerkt aan de waarborging van mensenrechten:

• Recht op een behoorlijke levensstandaard: 

armoedebestrijding en het waarborgen van bestaanszekerheid

• Recht op huisvesting:

huisvesting en opvang voor mensen met een specifieke woonvraag

• Recht op geestelijke en lichamelijke integriteit: 

geweld in de privésfeer voorkomen en bestrijden en opvang van slachtoffers

• Recht op gelijke behandeling en non-discriminatie: 

LHBTI-emancipatie bevorderen en discriminatie tegengaan

• Rechten van het kind:

jeugdbescherming en jeugdbeleid vaststellen

• Recht op onderwijs:

toegang tot en kansengelijkheid in het onderwijs stimuleren (schooluitval tegengaan)

• Recht op vrijheid van meningsuiting:

vrijheid om inlichtingen of denkbeelden te ontvangen of te verstrekken, zonder inmenging van enig openbaar gezag

(bijv. middels het beschikbaar maken van plaatsen om politieke of maatschappelijke posters te (mogen) plakken)

• Recht op informatie: 

toegankelijke wetgeving, websites en folders

• Recht op vrijheid van vereniging en vergadering: 

demonstraties in goede banen leiden

• Recht om zelfstandig te wonen en deel uit te maken van de maatschappij:

ondersteuning voor kwetsbare groepen om thuis te kunnen blijven wonen en het stimuleren van zelfregulatie onder gemarginaliseerde groepen om weer deel te kunnen nemen aan het gewone leven

• Recht op (politieke) participatie:

mogelijkheden voor participatie bij wetgeving en beleid onder kwetsbare groepen, stemlokalen toegankelijk maken voor mensen met een beperking

Kwesties als bestaanszekerheid, huisvesting, huiselijk geweld, sociale-uitsluiting, kansengelijkheid, politieke betrokkenheid, maar ook digitale toegankelijkheid en zelfstandig wonen zijn dus voorbeelden van sociale fenomenen waarbij sprake is van mensenrechten. Gemeenten kunnen door middel van concrete interventies een impactvolle rol in kan hebben in de waarborging/bescherming hiervan.