De berichtgeving over twee ernstige verwaarloosde jongens heeft veel stof doen opwaaien. Mensen reageren geschokt en verontwaardigd. Was eerder ingrijpen niet mogelijk geweest? 'Als we dit soort afschuwelijke situaties willen voorkomen, hebben we allemaal een verantwoordelijkheid om in actie te komen', benadrukt Anita Kraak, expert veilig opgroeien bij het Nederlands Jeugdinstituut.
Kinderen die mishandeld worden, komen vaak te laat in beeld. Waarom zijn omstanders huiverig om een melding te doen? Kraak: 'Dat is ook lastig. Vaak heb je alleen twijfels of een vermoeden dat er iets niet klopt. Je wilt ouders niet vals beschuldigen. Ook is het een menselijke reactie om gevoelens van onbehagen te verzachten: Ik zal het wel verkeerd zien.'
Kraak: 'Natuurlijk roept deze situatie veel verontwaardiging op. Het is afschuwelijk wat er gebeurd is. Maar kijk niet alleen naar instanties in de verwachting dat zij het oplossen. Als we dit soort afschuwelijke situaties zoveel mogelijk willen voorkomen, hebben we allemaal een verantwoordelijkheid om in actie te komen. Iedereen, dus jij, de buur, juf, meester, coach of wie dan ook. Alleen samen lukt het ons om kinderen gezond en veilig te laten opgroeien. Ieder verwaarloosd of mishandeld kind is er een te veel.'
Kindermishandeling is een moeilijk gespreksonderwerp, benadrukt Kraak. 'We weten van mensen die zelf als kind mishandeld zijn dat hun werkelijkheid altijd vreselijker is dan wij ons voor kunnen stellen. Het zwijgen van de omstanders doet hen veel pijn. We hebben de morele plicht om actie te ondernemen als we dingen horen of zien die ons het gevoel geven dat een kind onveilig opgroeit.'
Kraak heeft ook advies over wat je zou kunnen doen. 'Zie je iets waar je buikpijn van krijgt, praat er dan over. In het ideale geval met de ouders of verzorgers en met het betreffende kind. Vertel wat je hoort of ziet, zonder meteen te oordelen. Vraag hoe het gaat. Lukt het allemaal?' Maar in sommige situaties vinden mensen dat te lastig, weet ook Kraak. 'Zoek dan contact met iemand uit de omgeving van het kind en bespreek of die hetzelfde ervaart. Blijf je twijfelen, neem dan contact op met bijvoorbeeld Veilig Thuis. Spar met hen over wat je ziet en hoort en jouw gevoel daarbij.'
Naar schatting zijn 90– tot 127 duizend kinderen per jaar slachtoffer van kindermishandeling, bleek uit de Nationale prevalentiestudie mishandeling. Dat is één kind in elke klas. Precieze cijfers zijn er niet, want niet alle gevallen worden gemeld. Experts gaan ervan uit dat jaarlijks minstens 3 procent van de kinderen wordt mishandeld. De meest voorkomende vorm is emotionele verwaarlozing, gevolgd door fysieke verwaarlozing.
