De groei van de arbeidsparticipatie, die in het laatste halfjaar van 2023 vrijwel onafgebroken doorging, is begin dit jaar tot stilstand gekomen. In maart had 73,2 procent van de mensen van 15 tot 75 jaar betaald werk, dat is hetzelfde percentage als in februari. In januari was de arbeidsdeelname nog 73,4 procent. De werkloosheid nam in de afgelopen drie maanden licht toe, met gemiddeld 3 duizend mensen per maand. Dat meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers. UWV registreerde eind maart 174,5 duizend lopende WW-uitkeringen, bijna duizend meer dan in februari.
In maart waren 371 duizend mensen werkloos. Het werkloosheidspercentage – het aantal werklozen afgezet tegen de beroepsbevolking – kwam uit op 3,6. Al vanaf juli vorig jaar schommelt de werkloosheid rond dit percentage.
Daarmee blijft de werkloosheid op een relatief laag niveau en is de arbeidsdeelname nog steeds historisch hoog. Maar de groei van het aantal werkenden stagneerde in de eerste maanden van 2024, wat aansluit bij het verslechterde economische beeld.
In de eerste maanden van 2024 hadden om en nabij 9,8 miljoen mensen van 15 tot 75 jaar betaald werk. Buiten de werkloze beroepsbevolking zijn er nog 3,2 miljoen mensen van 15 tot 75 jaar die geen betaald werk hebben. Anders dan de werkloze beroepsbevolking hebben ze niet kortgeleden naar werk gezocht en/of waren ze daarvoor niet direct beschikbaar. Daarom worden ze niet tot de beroepsbevolking gerekend. Het gaat vooral om mensen die met pensioen zijn of niet kunnen werken door ziekte of arbeidsongeschiktheid. Sinds de coronacrisis is deze groep geslonken van 3,4 miljoen naar 3,2 miljoen, maar begin 2024 niet verder gekrompen.
Eind maart 2024 verstrekte UWV 174,5 duizend lopende WW-uitkeringen. Dat zijn 800 uitkeringen meer dan een maand eerder (+0,5 procent). Er kwamen 21,6 duizend nieuwe uitkeringen bij en er werden 20,8 duizend uitkeringen beëindigd.
Het aantal WW-uitkeringen nam het meest toe in de metaalindustrie, installatie en voertuigen (+4,4 procent) en de overige industrie (3,9 procent). Maar ook in voedings- en genotmiddelenindustrie en chemische industrie steeg het aantal uitkeringen (in beide sectoren met 1,5 procent). Een afname is zichtbaar in de landbouw, groenvoorziening en visserij (-3,9 procent). De landbouw heeft een sterk seizoenspatroon met weinig werk in de wintermaanden en meer werkgelegenheid vanaf het voorjaar.
De ontwikkeling van het aantal werkenden en werklozen is het resultaat van onderliggende stromen tussen de werkzame, de werkloze en de niet-beroepsbevolking. Het schema hieronder laat die stromen zien.
Het aantal mensen met betaald werk kan toenemen doordat werklozen een baan vinden. Daarnaast zijn er mensen buiten de beroepsbevolking, zoals schoolverlaters en herintreders, die werk vinden. Die laatste stroom, van niet-beroepsbevolking naar werkzame beroepsbevolking, is recent kleiner geworden. Tussen december vorig jaar en maart dit jaar ging het om 182 duizend mensen.
Daarnaast verlieten meer werkenden de arbeidsmarkt. Tussen september en december vorig jaar ging het om 183 duizend mensen, in de periode van december tot maart waren dat er 213 duizend. Dan gaat het bijvoorbeeld om mensen die met pensioen gaan of jongeren die stoppen met een bijbaan en niet opnieuw op zoek gaan. Per saldo nam het aantal werkenden licht af met 5 duizend in de afgelopen drie maanden.
Ook de werkloosheid kan toe- of afnemen door vier verschillende stromen. Twee van die stromen kunnen de werkloosheid doen dalen. De eerste is de stroom van werklozen die een baan vinden. De tweede is de stroom van werklozen die stoppen met zoeken en de arbeidsmarkt verlaten.
Er zijn ook twee tegengestelde stromen, die de werkloosheid kunnen vergroten. Het gaat om werkenden die hun baan verliezen en om mensen die zich eerder niet aanboden op de arbeidsmarkt en op zoek zijn gegaan naar werk. Als ze niet meteen werk vinden, worden ze deel van de werkloze beroepsbevolking. Per saldo nam de werkloosheid licht toe met 3 duizend per maand in de afgelopen drie maanden.
Het CBS publiceert maandelijks volgens over de beroepsbevolking volgens de richtlijnen van de International Labour Organization (ILO). De bijbehorende indicatoren, de werkzame en werkloze beroepsbevolking, worden wereldwijd gebruikt om de conjuncturele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt te beschrijven. Daarbij zijn maandcijfers essentieel. Daarnaast publiceert het UWV maandelijks over het aantal WW-uitkeringen. Deze UWV-cijfers over uitkeringen zijn niet een-op-een vergelijkbaar met de indicatoren over de beroepsbevolking.
