De BV Nederland zit in de lift, de crisis is voorbij. Althans, dat schrijven verschillende media. Ervaren Nederlanders dat ook zo? Uit diverse onderzoeken blijkt namelijk dat een grote groep landgenoten al 3 jaar onder de armoedegrens leeft. Niet alleen ouderen, uitkeringsgerechtigden en chronisch zieken - ook werkende Nederlanders.
Armoede is een maatschappelijk probleem. Betaalde arbeid kan de oplossing zijn, maar biedt geen garantie: van de groep langdurig armen bestaat de helft uit werkenden. En met een salaris dat maar 15% hoger ligt dan het minimum, loop je veel voorzieningen mis. Je salaris is weliswaar hoger dan een uitkering, toch houd je aan het einde van de maand geen geld over. Dat heet de armoedeval. Hoe zinvol is het dan nog om aan het werk te gaan?
Schulden en armoede gaan vaak hand in hand. Bouw je schulden op omdat je arm bent of word je arm door schulden? Het hebben van schulden kost immers veel geld. De crisis schijnt voorbij te zijn, maar het aantal mensen met problematische schulden neemt toe. Het is van belang meer aandacht te besteden aan preventie, zodat we schulden waar mogelijk kunnen voorkomen.
De oplossing voor schuldenproblematiek? Ik spreek er veel over met professionals. De gesprekken lopen uiteen. Beleidsmakers bedenken initiatieven die ertoe leiden dat mensen, ondanks hun schulden, blijven participeren in de maatschappij. Uitvoerende professionals geven vooral aan dat het dweilen met de kraan open is.
Schulden kun je maken vanaf je achttiende levensjaar. Een lening voor je studie of rood staan op je betaalrekening. Die lening is nog niet afgelost, of de logische volgende stap breekt aan: het kopen van een huis. En dan heb ik het nog niet over de telefoonabonnementen die jongeren gretig afsluiten. Ze lijken niet te beseffen dat de kosten snel oplopen. De doelgroep van 18-jarigen verdient extra aandacht. Voorlichting over de rechten en plichten die horen bij volwassenheid is belangrijk. Die laatste groep krijgt gelukkig budgetadviezen op school. Amsterdamse ROC-scholen hebben bijvoorbeeld een zorgteam waar jongeren terecht kunnen voor hulp.
Volgens de Europese Unie is armoede een situatie waarin sprake is van onvoldoende materiële, culturele en sociale middelen. De levensstandaard die de samenleving ziet als minimaal, is voor mensen in armoede niet haalbaar. Ik hoop niet dat de geaccepteerde hang naar die middelen, zoals het kopen van een huis en het hebben van de nieuwste mobiele telefoon, de minimale levensstandaard verhoogt.
We moeten dat patroon doorbreken en een nieuwe koers varen. Of misschien juist weer een ‘oude’ koers: eerst ouderwets hard werken en sparen om het geld daarna pas uit te geven. Dat laatste kan een positief effect hebben op onze werkgelegenheid en economische groei.
Laten we met z’n allen armoede bestrijden. Laten we onze minimaal geaccepteerde levensstandaard onder de loep leggen. Laten we onze mede-Nederlanders die het hard nodig hebben, ondersteunen.
