In Nederland groeien 292.000 kinderen op in armoede. Van deze kinderen groeien 117.000 op in een gezin met een langdurig laag inkomen (tenminste vier jaar achter elkaar). Ondanks de economische vooruitgang de afgelopen jaren is het aantal kinderen in langdurige armoede niet gedaald. Deze kinderen groeien op in een omgeving waar te weinig geld is voor bijvoorbeeld nieuwe kleren, schoolreisjes of om lid te worden van een sportclub. Ze lopen het risico om in een sociaal isolement te raken vanwege gevoelens van schaamte en onzekerheid. Daarbij bereiken kinderen die in armoede opgroeien over het algemeen een lager opleidingsniveau, hebben ze relatief vaak gezondheidsproblemen en leven ze korter. Save the Children en Defence for Children maken zich zorgen om deze groep kinderen en daarom zetten beide kinderrechtenorganisaties zich al geruime tijd in om armoede onder kinderen in Nederland te bestrijden.
Zorgwekkende signalen
Via de Kinderrechtenhelpdesk, maar ook in het contact met andere professionals zoals advocaten die gespecialiseerd zijn in het jeugdrecht, ontvangen de kinderrechtenorganisaties zorgwekkende signalen over kinderen die opgroeien in armoede. Een regelmatig terugkerend zorgelijk signaal gaat over de inzet van kinderbeschermingsmaatregelen (bijvoorbeeld het uithuisplaatsen van kinderen) als gevolg van armoede- en schuldenproblematiek.
Een voorbeeld hiervan betreft een gezin, waarvan de vader al langere tijd stond ingeschreven bij een woningbouwvereniging, dat door omstandigheden hun toenmalige woonadres moest verlaten. Als gevolg van een huurschuld uit het verleden stond de vader echter op de zwarte lijst van de woningbouwvereniging. De moeder had zich nog maar kortgeleden ingeschreven bij de woningbouwvereniging waardoor anderen, die al langer stonden ingeschreven, eerder in aanmerking kwamen voor een woning. Hoewel de huurschuld van het gezin grotendeels was afbetaald en de ouders al geruime tijd geen nieuwe schulden hadden gemaakt, werd de vader niet van de zwarte lijst gehaald. Op het moment dat de ouders hun toenmalige woonadres moesten verlaten en op zoek gingen naar een nieuwe woonruimte bleek dit een lastige opgave te zijn. De zwarte lijst werd gedeeld met andere woningbouwverenigingen waardoor het ook moeilijk werd om buiten de eigen regio een nieuwe woning te vinden. De betrokken maatschappelijk werker liet weten dat er een melding gedaan zou worden bij de Raad voor de Kinderbescherming om de kinderen uit huis te plaatsen op het moment dat het gezin dakloos zou raken. Deze uitspraak van de maatschappelijk werker is zorgelijk en niet in lijn met het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (hierna: IVRK) en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (hierna: EVRM). Armoede- en schuldenproblematiek mag nooit de enige reden zijn om kinderen van hun ouders te scheiden.
Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind
Op 20 november 1989 is het IVRK tot stand gekomen. Nederland heeft het IVRK in 1995 geratificeerd en moet zich sindsdien houden aan de bepalingen die hierin zijn opgenomen. Als kinderrechtenorganisaties gebruiken Save the Children en Defence for Children het IVRK als uitgangspunt bij het werk om kinderrechten geïmplementeerd te krijgen en de naleving ervan te monitoren. Centraal in het IVRK staat artikel 3 waarin is vastgelegd dat bij alle maatregelen die kinderen aangaan het belang van het kind een eerste overweging moet zijn. Het begrip ‘belang van het kind’ is natuurlijk een multidimensionaal begrip dat op verschillende manieren ingevuld kan worden. Uitgangspunt is vooral dat er wordt gekeken naar de overige rechten uit het verdrag bij de beantwoording van de vraag ‘wat is in het belang van het kind’. Die rechten geven goede aanwijzingen over wat in het algemeen in het belang van een kind is. Voor situaties waarin kinderen van hun ouders gescheiden (dreigen te) worden vanwege armoede, zijn de volgende drie kinderrechten uit het IVRK met name relevant.
Lees dit artikel verder in het gratis online magazine Integraal samenwerken voor de jeugd.
Auteurs: Caroline van de Wetering & Mariëlle Bahlmann.
_____________________
Lees meer over dit thema in het dossier Kwetsbare jongeren: 16-27.
