Aan iedereen die dit blog leest, of je nu hetero-, homo- of biseksueel bent: Wat vind je van de vraag in de titel? Hoe zou je reageren als iemand deze vraag aan jou stelt? Zou je deze vraag zelf aan een ander stellen?
"17 jaar geleden begon ik aan mijn studie Maatschappelijk Werk en Dienstverlening aan de hogeschool in Breda. Eén van de vakken die me het meest is bijgebleven ging over het ‘Omgaan met verschillen tussen mensen’. En dan in het bijzonder de lessen over het thema homoseksualiteit binnen de hulp- en dienstverlening.
Alleen al het feit dat we hierin les zouden krijgen, maakte veel los in mijn klas. Klasgenoten sprongen voor mij in de bres en namen het voor mij op. Wat stigmatiserend dat homoseksuelen en lesbiennes worden gezien als een ander slag mensen. En dat anno 1999!
Dat homoseksualiteit echter een gevoelig en ingewikkeld gespreksonderwerp kan zijn, bleek al snel."
‘Ben jij lesbisch?’ Vroeg de docente tijdens de eerste les aan een meisje in mijn klas. Na een korte stilte vroeg ze door. ‘En wat vind je er eigenlijk van dat ik je deze vraag stel?’
Nou, het antwoord kwam in alle eerlijkheid: ‘Ik weet waarom je de vraag nu aan mij stelt, maar in een andere situatie zou ik me toch enigszins beledigd voelen. Het zou me onzeker maken over mijn uiterlijk: Zie ik er niet vrouwelijk genoeg uit?’
De eerlijke klasgenoot kreeg in eerste instantie de hele klas over zich heen. De meesten vonden dat het niet uit zou moeten maken of je homo bent. Het zou al helemaal niet gezien mogen worden als een belediging.
Later gaven meer mensen toe dat de vraag toch beladen kan zijn door de clichés die eraan kleven. Er is niets mis met homoseksualiteit, maar niet iedereen wil geassocieerd worden met leren petten, naakte mannen op boten, manwijven, tuinbroeken, stekeltjes haar, verwijfdheid, etc.
De eindtoets voor dit vak was daarom een interview met een homo over het ‘homo-zijn’. Voor een studiepunt moest het interview worden uitgetypt en ingeleverd bij de docente. Het maakte niet uit wie je uitkoos voor het interview; daarin was je vrij.
Omdat de ene helft van de klas niemand kende die homo was en de andere helft het eng vond om zomaar op zoek te gaan naar homo’s en ze te vragen om een interview, kreeg ik van veel klasgenoten de vraag – soms een smeekbede – of ze mij mochten interviewen.
Blij om hen te helpen en stiekem ook blij dat ik over een onderwerp wat af wist, heb ik zeven keer toegegeven. Zeven interviews over een onderwerp dat ook in 1999 uitgekauwd en oninteressant had moeten zijn. Ik kletste de zeven interviews echter zonder moeite vol.
De docente gaf me later op mijn spreekwoordelijke flikker. Ten eerste, zei ze met lichte spot, heeft ze de afgelopen dagen het genoegen gehad om zéven versies van mijn levensverhaal te moeten doorlezen en te beoordelen. Ze wist na de tweede keer al hoe het afliep.
Ten tweede was het doel van de opdracht juist die ontmoeting met het onbekende: Je realiseren dat er verschillen zijn tussen mensen en dat het ene verschil gemakkelijker te benoemen is dan het andere. Met de zeven interviews had ik zeven klasgenoten dus mogelijk een leerzame ervaring ontnomen.
Ruim 15 jaar later moest ik weer aan deze pittige, doch rechtvaardige dame denken. Tijdens een gesprek met een collega over een gezamenlijke cliënt, een jongeman van 18 jaar, werd mij gevraagd of hij mogelijk homo kon zijn? Ik was blij met de opmerking van mijn collega – ik had ook het idee dat hij er ernstig mee worstelde – maar ik moest hem het antwoord toch schuldig blijven. Ik had het de jongen namelijk niet gevraagd.
Het onderwerp had ik wel ter sprake gebracht vanwege de aanslag in Orlando. Hij had het nieuwsbericht ook gelezen, maar ging er verder niet op in. Net zoals mijn klasgenoot indertijd, betrapte ik mezelf erop dat ik de jongen liever niet wilde beledigen en niet nog onzekerder wilde maken.
Ik heb de jongen zo’n beetje elke vraag gesteld over zijn privéleven. Zelfs zijn bankafschriften lagen open en bloot op tafel. Maar juist bij het stellen van déze vraag, hoorde ik een stemmetje in mijn hoofd: ‘Wat gaat zijn geaardheid me eigenlijk aan?’
Aan iedereen die dit blog leest, of je nu hetero-, homo- of biseksueel bent: Wat vind je van de vraag in de titel? Zou ik hem aan je mogen stellen? Zou je deze vraag zelf aan een ander stellen?
Ik ben erg benieuwd.
Eerdere blog van Guy de Hoop van MEEK2
Vuile was? Hang hem eens buiten
Boren en gaten: de wens achter de hulpvraag
Omgaan met contextblindheid bij autisme en Asperger
Meedenkbijeenkomst of Tupperwareparty?
Sociale Netwerk Versterking: Ieder mens is eigenaar van een verhaal
Passanten en de eigenaren van het vluchtelingenprobleem
Oplossing voor de vluchtelingenoplossing?
