Het is al vaker geconstateerd: in het huidige geestelijke zorgsysteem zitten veel weeffouten en wachttijden. Tot 18 jaar betalen meestal gemeenten (jeugdzorg), na 18 jaar zou verlengde jeugdzorg (weigeren veel gemeenten in hun beleid) of Wmo dat gat op moeten vullen. Problemen gaan immers niet over met je verjaardag. Anders zouden de zorgverzekeraars het stokje over moeten nemen. Dat niet wettelijk regelen is vragen om problemen. In werkelijkheid zijn de problemen nog groter, want alles wat niet onder de GGZ valt wordt vaak niet vergoed. En dan hebben we het niet eens over wachttijden en cliënten met zeer ernstige chronische problemen die ‘uitbehandeld’ worden verklaard en nergens meer terecht kunnen. Als deze cliënten, die vaak al heel lang in behandeling zijn, een gunstige polis hebben kunnen ze daar vaak nog 10 of 20 behandelingen vergoed krijgen, maar daarna zijn ze aangewezen op crowd funding. Vaak hebben deze cliënten ook dagbesteding, die door de GGZ wordt vergoed. Dat is per 1 januari komen te vervallen. Zorgverzekeraars, gemeenten en GGZ wijzen naar elkaar.
Van alleen een behandeling word je niet beter met ernstige problematiek zoals bijvoorbeeld depressie, eetstoornissen, PTSS, suïcidaliteit, agressieproblematiek, autisme et cetera. Die ene GGZ-sessie per week (of twee) kunnen deels helpen. Daarnaast is het belangrijk dat deze cliënten een dagelijks ritme hebben en niet in bed blijven liggen. Dat kan door diverse vormen van dagbesteding. Daar ontmoet je anderen (verbondenheid), doe je leerervaringen op (competentie) en leer je eigen beslissingen te nemen (autonomie). Die psychologische basisbehoeften van de Zelfdeterminatietheorie van Ryan en Deci dragen aantoonbaar bij tot herstel en participatie. (1) Vooral bij ambulante behandeling is dagbesteding van groot belang om te voorkomen dat cliënten sociaal geïsoleerd raken en verder wegzakken. Het is regeringsbeleid om minder vaak residentieel te behandelen en vaker ambulant, zo onderschrijft de VNG. (2)
In een nieuwe systematiek (de Diagnose-Behandelcombinatie, DBC wordt per 1-1-2022 vervangen door het Zorg Prestatie Model) is een oud advies uit 2015 van het Zorginstituut Nederland overgenomen, waardoor dagbesteding bij ambulante cliënten niet meer uit de zorgverzekering wordt vergoed. Maar wie dat dan wel moet betalen staat er niet bij. Iedereen kijkt nu naar de Wmo, maar het beleid verschilt enorm per gemeente en er zijn nu al signalen dat gemeenten niet happig zijn op extra kosten die in verband met soms intensieve begeleiding fors op kunnen lopen. Als alternatief wordt op de site van de overheid de Wet langdurige zorg (Wlz) genoemd. (3) Gemeenten worstelen met de Wlz (4) en weten vaak niet dat die is verruimd per 1-1-2021 verruimd is naar psychische problemen. Maar dan moet er wel worden aangetoond dat er sprake is van te verwachten langdurige zorg. Als dat niet hard te maken is, valt er een gat in de dagbesteding. Dat kan ernstige gevolgen hebben voor cliënten die wachten op behandeling of cliënten die in behandeling zijn of nazorg ontvangen. Immers een ernstig psychisch probleem is geen gebroken been dat je met 6 weken gips geneest.
Het probleem is al langer bekend maar de VNG geeft aan dat ze bij VWS nul op het rekest kregen en raadt gemeenten aan hun poot stijf te houden. (5) Zo’n systeemstrijd stemt niet vrolijk en het is vrij voorspelbaar wie er de dupe van gaat worden. Zolang de formatie bezig is valt er weinig te verwachten van VWS (verantwoordelijk voor het zorgstelsel) en houden de andere partijen elkaar in een wurggreep om de centen.
(1) https://biblio.ugent.be/publication/7024456
(2) https://vng.nl/files/vng/zorgvoordejeugd.pdf
(3) https://www.regelhulp.nl/onderwerpen/opvang-en-tijdelijk-verblijf/dagbesteding-volwassenen/financiering
(4) https://vng.nl/sites/default/files/2020-06/20200612_brief-parlement_vng-input-no-care-15-juni-wmo.pdf
(5) https://www.schulinck.nl/opinie/betaalt-de-gemeente-vanaf-1-januari-2022-de-ggz-dagbesteding/
