Stel, je wilt als gemeente aan de slag met data om vraagstukken in het sociaal domein aan te pakken. Maar hoe doe je dat dan en wat levert het op? Ervaringen in andere gemeenten kunnen als blauwdruk dienen, zoals in Zaanstad, waar programmamanager datagestuurd werken Tom Pots binnen én buiten de gemeente aan de weg timmert.
Veel gemeenten zien data als dé heilige graal om prangende maatschappelijke kwesties op te lossen. Of om het leven van burgers met data een beetje beter te maken. Schonere stoepen, veiligere wijken – dat soort zaken. ‘Smart’ is hierbij het toverwoord. Maar Tom Pots, programmamanager datagestuurd werken bij de gemeente Zaanstad, komt in het begin van het interview al meteen met een fikse waarschuwing. Je kunt volgens hem niet zomaar lukraak met data gaan werken. ‘Je moet eerst en vooraf weten wat je doel is. Anders ben je volstrekt kansloos,’ zegt Pots. ‘Mensen komen met honderd vragen binnen, als ze een dataproject beginnen. Maar ze weten niet wat ze willen bereiken. Dit soort projecten zullen niet slagen.’
En Pots kan het weten. Na acht jaar als senior consultant te hebben gewerkt voor adviesbureau Berenschot, onder meer op het gebied van IT-governance, maakte hij in 2014 de overstap naar de gemeente Zaanstad waar hij twee jaar later begon te werken als programmamanager datagestuurd werken. Hij wilde wel eens zélf aan de slag met complexe maatschappelijke vraagstukken en hoe je die met data ‘een beetje beter kan maken’. Uiteindelijk lagen er een paar mooie resultaten op tafel, zegt hij. ‘Die begonnen op te vallen binnen de publieke sector. Ik werd gevraagd spreekbeurten te komen geven, her en der, en zo belandde ik op de Vrije Universiteit in Amsterdam.’ Daar geeft Pots, met al zijn expertise, nu een achtdaagse leergang over datagedreven sturing in de publieke sector.
Al die opgedane ervaring kwam er niet zonder slag of stoot. In het begin was er nog niet zoveel. Pots was informatiemanager en al wel bezig met Big Data, tot het moment dat een IT-manager binnen de organisatie datagestuurd werken opperde. Toen ging het balletje pas echt rollen, aldus Pots. ‘Het geld was beschikbaar. Opeens zaten we met twaalf mensen in een team. Je ziet dus heel duidelijk dat als het besluit eenmaal is genomen, zo’n thema als datagestuurd werken als een prioriteit wordt gezien.’ En dan is er ineens van alles mogelijk. Het was in het begin wel pionieren, vervolgt hij. ‘We hebben alle fouten gemaakt die we konden maken.’ Waar is Zaanstad tegenaan gelopen en hoe zijn ze aan de slag gegaan met datagedreven werken? Lees het in het gratis online magazine over datagedreven werken in het sociaal domein.
