Menu

Filter op
content
PONT Zorg&Sociaal

0

De conflicterende werking tussen de Jeugdwet en de Algemene Wet Bestuursrecht

Sinds 2015 is het de taak van de gemeentes om het probleemoplossend vermogen van kinderen en jongeren, hun ouders en sociale omgeving te versterken. Het doel is om effectieve en efficiënte samenwerking rond gezinnen te bereiken. Op de website van het NJi staat bij onderwerp ‘impact maken met jeugdbeleid’, bij de doelen van de jeugdwet genoemd dat gemeentes het versterken van het probleemoplossend vermogen van kinderen, jongeren, hun ouders en hun sociale omgeving dienen na te streven. In veel gevallen wordt er gekozen voor preventie en vroeg signalering door tijdig de juiste hulp te bieden. Het NJi maakt hier een vertaling van de belangrijkste punten van de Jeugdwet en verwijst naar de Jeugdwet zelf (Ministerie van Algemene Zaken, 2023). Wel stelt het NJi dat “het inzetten en versterken van de eigen kracht van jeugd, ouders en hun sociale netwerk in de hulpverlening nog te weinig gebeurt”. Dit blijkt uit een literatuurstudie van het Nederlands Jeugdinstituut van 2017 (Versterken van jeugd en ouders, NJi, Z.D.).

2 December 2024

De Algemene Wet Bestuursrecht bevat algemene regels voor de verhouding tussen de overheid en individuele burgers en bedrijven.

“In Nederland moet iedereen kunnen rekenen op een overheid die dienstbaar is en oog heeft voor de menselijke maat”, zo staat er letterlijk te lezen op de website van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het wetsvoorstel ‘versterking waarborgfunctie Algemene wet bestuursrecht’ draagt hieraan bij. De ministerraad heeft hier op 26 januari 2024 mee ingestemd. Het voorstel bevat verschillende aanpassingen om de dienstverlening door de overheid te verbeteren en de menselijke maat hierbij te versterken en laagdrempelig contact te bevorderen.

De gemeenteraad, het hoogste bestuursorgaan van de gemeente, is er om beslissingen te nemen die van belang zijn voor de gemeente. Ook is ieder gemeenteraadslid een volksvertegenwoordiger (Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, 2024).

Gemeentes kampen met oplopende tekorten ten aanzien van jeugdzorg: €628 miljoen in 2023 en naar verwachting € 828 miljoen in 2024

Uit het onderzoek blijkt dat de werkelijke kosten fors boven het beschikbare budget uitkomen, dat is vastgelegd in het Meerjarig Financieel Kader. Hoewel de maatregelen uit de Hervormingsagenda zouden moeten leiden tot een beheersing van de kosten in de jeugdzorg, blijven deze verder toenemen. Het lijkt erop doordat de jeugdwet in een bestuursrechtelijke omgeving is geland, dat dit voor een groot deel de gemeentelijke financiële problemen veroorzaakt. De bestuursrechtelijke omgeving van een gemeente is er op gebrand om de dienstverlening aan de inwoner te verbeteren. Maar jeugdzorg is niet alleen maar bedoelt als dienstverlening volgens de jeugdwet. Sterker nog, de landelijke hervormingsagenda jeugd/ de transformatie jeugdhulp wil juist bereiken “dat de samenleving de eigen kracht van jeugd, ouders en hun sociale netwerk versterken. Zo neemt de eigen verantwoordelijkheid, zelfredzaamheid en zelfregie van hen toe. De ondersteuning aan gezinnen moet hierop gericht zijn. Ook het pedagogisch klimaat in wijken moet worden benut en versterkt” (Pedagogische basis, transformatie, NJi, Z.D.).

De gevolgen van de jeugdwet binnen de Awb

Binnen het sociaal domein zijn op landelijk niveau de financiële tekorten opgelopen. Dit komt door verschillende redenen.  Een ervan is dat veel gemeentes willen voldoen aan de wensen en behoeftes van de inwoner, zoals het nieuwe wetsvoorstel voor ogen heeft. Volgens de VNG zijn de netto lasten van gemeenten binnen het sociaal domein in 2021 zelfs met €484 miljoen gestegen (VNG, Z.D.). Dat blijkt uit het onderzoek ‘De financiële staat van het sociaal domein van gemeenten in 2021’, uitgevoerd door BDO (Uitgaven sociaal domein opnieuw gestegen | VNG, Z.D.).

Conclusie en aanbevelingen

De Awb richt zich vooral op de wensen van inwoners en om de menselijke maat te versterken. Hiermee hoopt de overheid de landelijke dienstverlening te verbeteren. De conflicterende werking van beide wetten zit er in dat beide een ander doel voor ogen hebben. In de hervormingsagenda jeugd staat beschreven dat eigen kracht van ouders meer gestimuleerd en aangesproken dient te worden, ook als ouders dit niet willen (Nederlands Jeugdinstituut, Z.D.). De awb benadrukt juist dat inwonerstevredenheid nagestreefd moet worden.

De vraag is hoelang jeugdzorg houdbaar is binnen een Awb orgaan, aangezien de gemeenteraad volksvertegenwoordigers zijn en dienstverlening en inwonerstevredenheid hoog in het vaandel heeft staan en wil nastreven. De overheid zou er goed aan doen te onderzoeken of jeugdzorg in iedere provincie binnen een neutraal privaatrechtelijk orgaan kan landen. Dit werkt kostenbesparend en richtinggevend.

Bibliografie

Gemeenten kampen met oplopende tekorten in jeugdzorg | VNG. (Z.D.). VNG

Jeugdwet | Nederlands Jeugdinstituut. (Z.D.)

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2024a, februari 1). Meer oog voor menselijke maat in Algemene wet bestuursrecht. Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl 

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2024b, april 11). Raadsleden. Gemeenten | Rijksoverheid.nl

Ministerie van Algemene Zaken. (2023, 29 november). Jeugdhulp bij gemeenten. Jeugdhulp | Rijksoverheid.nl 

Versterken van jeugd en ouders | Nederlands Jeugdinstituut. (Z.D.). 

Artikel delen

Reacties

Laat een reactie achter

U moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.