33% van de inburgeringsplichtige statushouders die sinds 2014 in Nederland zijn, is eind 2021 aan het werk. Dat is het hoogste aandeel ooit in de afgelopen vier jaar. De inburgering van deze groep stagneert: het percentage met een inburgeringsdiploma loopt niet veel meer op en er zijn steeds meer ontheffingen. Dat blijkt uit cijfers van de Divosa Benchmark Statushouders (vanaf 2023: Benchmark Inburgering & Statushouders), waar ruim 180 gemeenten aan meedoen. Divosa is ervan overtuigd dat de Wet inburgering 2021 statushouders meer kansen biedt om sneller in te kunnen burgeren.
Statushouders zijn asielmigranten die een verblijfsvergunning hebben gekregen. De groep inburgeringsplichtige statushouders die tussen 2014 en 2021 naar Nederland kwam, is door Divosa, BMC en Stimulansz in beeld gebracht in de Divosa Benchmark Statushouders. De peildatum is 31 december 2021, toen de oude inburgeringswet nog van kracht was.
Eind 2021 werkt 33% van de statushouders die sinds 2014 naar Nederland gekomen zijn. De stijging van het aandeel werkende statushouders vindt met name plaats in het tweede en derde kwartaal van 2021. In de hele meetperiode vanaf maart 2018 is het aandeel werkende statushouders nog niet zo hoog geweest. De dip door de coronacrisis lijkt daarmee definitief voorbij. De cijfers laten zien dat statushouders in 2021 baat hebben gehad bij de grote vraag naar personeel.
Het percentage geslaagden voor het inburgeringsexamen stagneert eind 2021 op 44%. Van de groep die sinds 2014 in Nederland is, heeft 21% een ontheffing gekregen en 0,6% een vrijstelling. Een jaar geleden was het percentage ontheffingen nog 19%. Kijken we naar de geslaagden uitgesplitst naar aankomstjaar in Nederland, dan zien we dat het percentage geslaagde inburgeraars in de groep die in 2014 en 2015 naar Nederland kwam, uiteindelijk blijft hangen op zo’n 66%. De rest heeft vooral een ontheffing. Dat betekent dat een flinke groep niet aan de inburgeringsplicht kan voldoen, bijvoorbeeld vanwege lichamelijke of geestelijke problematiek.
Gemeenten hebben sinds begin 2022 de regierol op de inburgering teruggekregen. De Wet inburgering 2021 beoogt dat mensen sneller kunnen inburgeren en daardoor makkelijker kunnen meedoen in de Nederlandse samenleving. Deze cijfers uit de benchmark laten zien dat er zeker nog ruimte is om te groeien.
Hoewel de wet pas sinds kort loopt en er nog diverse obstakels op de weg van gemeenten liggen, heerst onder gemeenten het vertrouwen dat meer mensen in de toekomst aan de inburgeringsplicht kunnen voldoen. Inburgeraars krijgen betere begeleiding en ontheffingen zijn niet meer mogelijk.
Divosa ondersteunt gemeenten de komende jaren bij het leren op uitvoeringsniveau. Dat doet Divosa met communities of practice waarin uitvoerders samen zoeken naar oplossingen voor lokale of regionale uitvoeringskwesties en eventuele knelpunten terugleggen bij het rijk. De Divosa Benchmark Statushouders helpt gemeenten ook met leren en verbeteren.
In het onderzoek gaat het om (voormalig) inburgeringsplichtige statushouders tussen de 18 en 65 jaar die vanaf januari 2014 een verblijfsvergunning asiel hebben gekregen en ingeschreven zijn bij de gemeente. De Divosa Benchmark Statushouders rapporteert dus over de hele groep statushouders die sinds 2014 in Nederland is. Ook genaturaliseerde statushouders worden gevolgd.
