Een lastige situatie: iemand ontvangt een uitkering maar blijkt thuis ook een hennepkwekerij te hebben. Wat betekent dit nu voor het uitkeringsrecht? Mr. Evelien Meester van Stimulansz geeft antwoord.
De eerste vraag die in dat geval beantwoord moet worden, is de vraag of sprake is van kweek voor eigen gebruik of om inkomsten te genereren (professioneel kweken). In het eerste geval blijft het uitkeringrecht bestaan, in het tweede geval zal dat opnieuw beoordeeld moeten worden. De Centrale Raad (ECLI:NL:CRVB:2015:934) geeft ons drie criteria aan de hand waarvan we deze vraag moeten beantwoorden: (1) het aantal planten, (2) de mate van professionaliteit, (3) het doel van de hennepplanten.
Situatieschets
Betrokkene woonde samen met zijn broer. Naar aanleiding van een aanvraag om bijstand van deze broer is een huisbezoek afgelegd, waarbij een wiettent met vijf hennepplanten is aangetroffen. De uitkering van betrokkene is ingetrokken omdat naar het oordeel van het college geen sprake meer kan zijn van kweken voor eigen gebruik. Het college verwijst in dit verband naar rechtspraak van de Raad en naar de Aanwijzing Opiumwet van het College van procureurs-generaal (ten tijde hier van belang gepubliceerd in Stcrt 2011, nr. 22936) (Aanwijzing). De aangetroffen situatie in de woning van betrokkene voldoet aan twee indicatoren met betrekking tot de mate van professionaliteit als bedoeld in de Aanwijzing zodat aangenomen wordt dat sprake is van beroeps- of bedrijfsmatig handelen. Betrokkene heeft daarmee de inlichtingenplicht geschonden. Omdat hij geen deugdelijke administratie heeft bijgehouden, kan het recht op bijstand niet worden beoordeeld.
Oordeel Centrale Raad van Beroep
In eerdere uitspraken (ECLI:NL:CRVB:2008:BC9263 en ECLI:NL:CRVB:2011:BT1995) heeft de Raad geoordeeld dat bij het kweken van ongeveer vijf hennepplanten reeds sprake is van beroeps- of bedrijfsmatig handelen. Deze uitspraken worden genuanceerd: de hoeveelheid planten is slechts één van de factoren bij de beantwoording van de vraag of sprake is van beroeps- of bedrijfsmatige teelt. Andere factoren die hier een rol spelen zijn de mate van professionaliteit en het doel van de teelt. Bij een hoeveelheid van vijf planten of minder wordt in beginsel geen beroeps- of bedrijfsmatig handelen aangenomen, tenzij het zo professioneel is opgezet dat toch sprake is van beroeps- of bedrijfsmatig kweken. De indicatoren die zien op de professionaliteit zijn nader uitgewerkt in een bijlage bij de Aanwijzing Opiumwet en zien op onder andere de belichting, verwarming en ventilatie. Voor elke indicator wordt een waardering gegeven: laag, gemiddeld of hoog.
Vaststaat dat de politie de feitelijke situatie in de woning van betrokkene, en daarmee de mate van professionaliteit en de te verwachten opbrengst, heeft onderzocht en in overleg met de Officier van Justitie heeft geoordeeld dat sprake is van teelt voor eigen gebruik. Het college heeft verder geen onderzoek gedaan en niet geconcretiseerd dat de mate van professionaliteit anders beoordeeld dient te worden dan de politie heeft vastgesteld. Dat betekent dat aangenomen moet worden dat de kweek bedoeld is voor eigen gebruik en daarmee is geen sprake van schending van de inlichtingenplicht.
Wat betekent dit voor de praktijk?
De scherpe grens van vijf planten als onderscheid tussen kweek voor eigen gebruik en voor geldelijk gewin was helder en eenvoudig toepasbaar. Het beoordelen van de professionaliteit van de kwekerij zal het college niet zo eenvoudig zelf kunnen doen. Die kennis zit bij de politie en Officier van Justitie. Dat betekent ongetwijfeld ook een vertraging in het proces. Er moet gewacht worden tot het strafrechtelijk onderzoek is afgerond tot een besluit genomen kan worden. Toch is het goed dat strafrecht en bestuursrecht nauw met elkaar samenhangen. De wet- en regelgeving wordt voor de gemiddeld burger echt onbegrijpelijk als er op grond van het strafrecht sprake is van kweek voor eigen gebruik en op grond van het bestuursrecht van professionele kweek voor geldelijk gewin. Een goede handhaving is alleen mogelijk als de regels helder zijn en er maatwerk wordt toegepast.
Mr. Evelien Meester is werkzaam voor Stimulansz
Eerdere blog van mr. Evelien Meester
Vereenvoudiging beslagvrije voet
