Reminiscentie is het bewust ophalen van verwerkte herinneringen. Hier zijn veel verschillende methodes voor waar in dit blog een aantal van worden uitgelicht. Het overkoepelende doel is de hersenen stimuleren, en vooral bij mensen met dementie zijn dit soort prikkels heel waardevol. Het zorgt ervoor dat de hersenen actief blijven, gestimuleerd worden wat achteruitgang van het dementieproces vertraagd.
Wat heb je nodig voor reminiscentie?
Je kan heel veel materiaal gebruiken, op veel verschillende manieren. Een voorbeeld is koffie vers malen en natuurlijk de koffie zetten en opdrinken. Hierbij prikkel je degene met dementie op diverse manieren. Fysieke prikkels worden geactiveerd door de beweging van het koffie malen. Deze beweging maakte men vroeger heel vaak om koffie te zetten en dit kan vertrouwd aanvoelen. Ook de zintuigen activeer je door de geur en smaak en zelfs het geluid van de malende boontjes. Geur blijft heel lang in je geheugen zitten, van alle zintuigen zijn vooral geuren in staat om verloren gewaande intense en of emotionele herinneringen op te roepen.
En dan natuurlijk de herinneringen op zich. Het zitten en koffie malen aan de keukentafel bij moeder, de geur alleen al maakt herinneringen los die daarvoor ver verborgen waren. Praten over vroeger prikkelt de hersenen eveneens en dat is waar reminiscentie om draait.
Maar ook andere manieren zijn mogelijk. Boeken, muziek, voeding (stroop soldaatjes en dergelijke) zijn allemaal manieren om te reminisceren. Heb je niets tot je beschikking? Dan kan je ofwel kijken naar de omgeving en de persoon zelf (foto's, ring, armband, ketting, horloge, etc.) ofwel gewoonweg praten over elementen van vroeger met de vraag of men dat nog kent.
Tegenwoordig hebben ze in verpleeghuizen ook reminiscentiekasten / muren waarin vaak ook een scherm en computer is geïnstalleerd waar men muziek en foto's kan toevoegen van bewoners.
https://www.youtube.com/embed/uDB8uR_m5Us
Wat doet reminiscentie?
Het activeert de hersenen en als je het goed doet dan kan je daar veel mee bereiken. Behalve de hersengym die je inzet boost je iemands persoonlijkheid. Hij of zij kan weer even zijn wie hij of zij was voor men dementerend werd en een stuk zelfvertrouwen eruit halen. Er zijn zoveel dingen in de tegenwoordige tijd die men kwijt raakt door dementie (korte termijn geheugen verdwijnt als eerste) dat het fijn is om over een onderwerp te praten dat men nog wel kent en waar je niet op gecorrigeerd kan worden omdat anderen er destijds niet bij waren.
Reminiscentie kan iemand trots maken op zijn leven en de dingen die men mee heeft gemaakt. Maar bij een verkeerde aanpak kan het ook verdriet doen, gemis van dierbare en betere tijden.
Reminiscentie in groepsvorm
Er is een tijd geweest dat het helemaal een hot item was om reminiscentiegroepen te draaien. Tegenwoordig hoor je daar minder over en is het kennelijk niet meer zo hip. Een groep laten reminisceren vergt vakkennis. Het is van belang dat iedereen aan bod komt en dat ook moeilijke onderwerpen die naar boven komen en waar verdriet aan vast zit op een respectvolle manier worden aangehoord en niet abrupt afgerond. Groepssfeer creëren en behouden is van groot belang. Maar tegelijkertijd is het belangrijk dat iemand zich niet "uitgehoord" voelt over een onderwerp waar men eigenlijk liever niet over wilde praten.
Daarnaast kan je rollen verdelen, wat goed is voor een ieder zijn eigen waarde. Zo kan je de catering rol geven aan iemand die de versnaperingen regelt, iemand die de mensen ophaalt (of helpt op te halen), iemand die voorwerpen aandraagt, iemand die een stuk tekst voorleest. Grote voordeel van groepen is ook dat men elkaar stimuleert en samen tot meer informatie komt.
In deze tijd van bezuinigingen worden welzijnswerkers die opgeleid zijn en ervaring hebben in dit soort activiteiten steeds vaker wegbezuinigd. Dat is zonde want dit soort activiteiten zijn belangrijk om mensen een meerwaarde te geven om te willen leven, plezier te hebben in het leven. En hoewel zowel de overheid als veel managers pretenderen dat veel van dit soort werk overgenomen kan worden door vrijwilligers, beseft men niet wat voor impact het kan hebben op een groep of individu wanneer dit soort activiteiten niet goed worden begeleid.
Als de groep ruzie krijgt of een bepaald persoon wordt uitgevraagd over een onderwerp dat de groep boeit maar waar de desbetreffende persoon niet over wil praten, dan zal dit deze persoon kwetsbaar maken en schade kunnen toebrengen.
Want reminiscentie is niet bedoeld om te gaan spitten in iemands geheugen. Het is bedoeld om verwerkte gebeurtenissen op te halen waar diegene over wil praten. In die vorm is het zeer waardevol en zou het bij mensen met dementie zo vaak mogelijk toegepast moeten worden.
______________
Meer van Sociaalweb: dossier Dementievriendelijk.
