Hoge schulden hebben niet alleen grote gevolgen voor de persoon met een betalingsachterstand, maar leiden ook tot hoge kosten voor de samenleving. Er zijn wezenlijke aanpassingen nodig om te zorgen dat minder mensen door schulden in de problemen komen. Dat staat in het Interdepartementale Beleidsonderzoek (IBO) naar problematische schulden. Het rapport 'Naar een beter werkende schuldenketen' is zonder politieke sturing opgesteld en wordt vandaag naar de Tweede Kamer verstuurd.
De onderzoekers wijzen erop dat problematische schulden vaak ontstaan door andere problemen in het leven van mensen. Eenmaal in de schulden, lopen de kosten sterk op en raken mensen het overzicht kwijt. Hulp komt vaak te laat. Om dit tegen te gaan moet er per persoon 1 schuldenoverzicht komen. Hierin staan de schulden bij zowel de overheid als bedrijven. Daarnaast moeten de aanmaningskosten en boetes voor te laat betalen omlaag, zodat schulden minder snel oplopen. Ook is het belangrijk dat de verschillende partijen meer samenwerken vanuit het maatschappelijk belang.
Minister voor armoedebeleid, participatie en pensioenen Carola Schouten: “Problematische schulden zijn eigenlijk nooit het enige probleem in het leven van mensen. Wanneer het al tegenzit is het vaak ontzettend moeilijk overzicht te houden. En als je eenmaal in die put gevallen bent, kom je er zelden zonder hulp weer uit. We zijn de afgelopen jaren begonnen met meer op deze manier naar schulden te kijken. Daarom is dit ook zo’n waardevol onderzoek, dat vele aanknopingspunten biedt voor het verder verbeteren van onze aanpak.”
In opdracht van dit IBO hebben Panteia, de Hogeschool Utrecht en het Nibud de maatschappelijke kosten van schulden in beeld gebracht. Die bedragen ten minste € 8,5 miljard per jaar. Dit komt neer op € 500 per Nederlander. Problematische schulden gaan vaak gepaard met langdurige stress. Mensen met hoge schulden melden zich vaker ziek, zijn minder productief of verliezen hun baan en maken hogere zorgkosten. Deze kosten worden opgebracht door de samenleving als geheel. Het is voor het eerst dat deze kosten op een dergelijke systematische wijze in kaart zijn gebracht.
In Nederland wonen ongeveer 730.000 huishoudens met problematische schulden. Dit komt neer op ongeveer 1 op de 11 huishoudens. Schulden worden gezien als problematisch als mensen niet meer in staat zijn ze af te lossen van hun maandelijks inkomen. De onderzoekers stellen een pakket met maatregelen voor om problematische schulden beter te voorkomen, de sterke oploop van kosten te verlagen en de duur dat mensen in schulden zitten te verkorten. Het kabinet stuurt later een uitgebreide reactie op het rapport naar de Kamer.
