Uit de eHealth-monitor blijkt dat technologie bij mensen met dementie steeds vaker wordt ingezet, vooral op het gebied van het vergroten van welzijn en veiligheid. Toch is er zoveel meer mogelijk qua technologie. De grote vraag is hoe we (toekomstige) zorgmedewerkers meekrijgen en welke rol onderwijs kan spelen bij de inzet van technologie.
Co-auteurs:
Ruben van de Wetering (Regisseur Informatiemanagement/Zorgtechnologie bij Atlant)
Karim Bashandy (Afdelingsmanager Verzorgende IG/Maatschappelijke zorg bij het Gezondheidszorg College van ROC Midden Nederland)
Veel zorgorganisaties zijn bezig met de implementatie van nieuwe technologie. Hierdoor worden digitale vaardigheden steeds belangrijker om het werk op een goede manier uit te kunnen voeren. Waar zorgmedewerkers een aantal jaren geleden nog wat terughoudend waren, geven ze nu aan dat zij steeds positiever zijn over het gebruik van technologie in de zorg als ontlasting van hun dagelijkse werkzaamheden. Wel op voorwaarde dat de techniek goed werkt en optimaal geïntegreerd is in het zorgproces.
Toch zijn veel zorgmedewerkers helemaal niet opgegroeid met een digitale wereld en daardoor niet-digivaardig. Medewerkers willen, kunnen of durven niet altijd mee te gaan in deze technologische veranderingen ondanks dat ze daarbij begeleid en ondersteund worden. Als zorgorganisatie zou u dan ook de kritische vraag kunnen stellen of uw opleidingsprogramma wel is ingericht op het mogelijk maken van technologische innovatie in de organisatie. Is het eenmalig behalen van een certificaat of het volgen van een cursus gericht op technologie nog wel van deze tijd? Wat nu immers nieuwe technologie is, is over een tijdje alweer achterhaald.
Het is dus van belang om medewerkers niet op te leiden om specifieke technologieën te kunnen gebruiken, maar eerder om medewerkers continu kritisch na te laten denken of technologie een oplossing kan zijn voor een vraagstuk. Hoe zouden ze technologie kunnen inzetten, wat maakt dit mogelijk en welke gevolgen heeft het? Maar hoe creëert u als zorgorganisatie nou een dergelijk klimaat waarin het continue ervaringsleren mogelijk is? Veel organisaties hebben immers deze middelen en kennis niet in huis.
In het Kwaliteitskader verpleeghuiszorg is samen leren een belangrijk thema. Maar in de praktijk is dit niet altijd even makkelijk. Medewerkers zijn bezig met de dagelijkse gang van zaken en ervaren weinig ruimte om te leren, zeker met de huidige personeelstekorten. Als ze al ruimte hebben, dan is het belangrijk dat medewerkers het leren ook nog leuk vinden. Allemaal vraagstukken die vragen om een bepaalde expertise.
Zorgorganisaties en onderwijsinstellingen weten elkaar op verschillende onderwerpen al te vinden. Stagiaires moeten immers al tijdens hun studies ervaring opdoen in de praktijk en studenten voeren in opdracht van onderwijsinstellingen en zorgorganisaties onderzoeken uit. Op het gebied van ervaringsleren zouden onderwijs en zorg elkaar ontzettend goed kunnen aanvullen. Onderwijsinstellingen hebben vaak middelen en kennis in huis om hier een belangrijke rol in te kunnen vervullen.
Onderwijsinstellingen zitten midden in een transitie om meer aandacht te geven aan het levenslang (ervarings)leren. Het onderwijs moet flexibeler en meer samenwerken met de zorginstellingen. Er moeten meer mogelijkheden komen voor onderwijs op maat. Bijvoorbeeld door het kunnen versnellen in de opleiding. Verschillende onderwijsinstellingen zetten steeds meer in op ervaringsleren door (mobiele) labs zoals het GET-lab bij Avans of het Future Care Lab van het ROC Midden Nederland. In deze labs leren studenten en werknemers nieuwsgierig te zijn naar nieuwe technologie en of dat een bijdrage kan leveren aan de urgentie die er is.
Zorginstellingen willen graag dat medewerkers geschoold zijn om verantwoord gebruik te kunnen maken van technologie. Onderwijsinstellingen zien echter dat er nog maar weinig ruimte is voor studenten om technologie in de praktijk in te kunnen zetten. Daarnaast sluit casuïstiek tijdens opleidingen niet altijd aan bij het werkveld. Kortom: de twee werelden vinden elkaar nog niet optimaal. Terwijl het continue gezamenlijk leren wel gewenst is om een ontwikkelklimaat voor levenslang ervaringsleren te ondersteunen. Hoe doorbreken we dat? Ons voorstel is om te beginnen met het bij elkaar steken van onze koppen, het luisteren naar elkaars behoeftes en het letterlijk met elkaar meelopen. Zo kunnen we optimaal gebruik maken van elkaars expertise.
Ook ondergetekenden maken gebruik van verschillende expertises doordat we lid zijn van een lerend netwerk. Samen met diverse zorgorganisaties, onderwijsinstellingen, branche- en kennisorganisaties komen wij bij elkaar om van elkaar te leren en elkaar te inspireren. Iedereen loopt tegen dezelfde vraagstukken aan, krachten worden gebundeld en er wordt voorkomen dat ieder zijn eigen wiel uitvindt. De ontwikkelingen zullen doorgaan. Aan ons de uitdaging om ze met elkaar te verbinden.
