Het inrichten van het Wmo-toezicht is geen gemakkelijke taak. In het jaarlijkse rapport naar de stand van zaken van het Wmo-toezicht raadt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) gemeenten aan het tempo hiervan te verhogen. Daar ligt ook een belangrijke rol voor de gemeenteraden.
Sinds de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de maatschappelijke zorg en het toezicht hierop en zijn zij wettelijk verplicht toezichthouders aan te stellen. Het vormgeven en ontwikkelen van het Wmo-toezicht blijft voor gemeenten een kwestie van hard doorwerken, waarbij het belangrijk is dat ze van elkaar leren om in heel Nederland het toezicht op gelijkwaardig niveau uit te voeren.
Gemeenten vullen hun toezichthoudende taak heel verschillend in. Positieve ontwikkelingen die de IGJ ziet zijn een verschuiving naar pro-actief toezicht, betere samenwerking met andere toezichthoudende partijen en meer verbinding tussen rechtmatigheid en kwaliteitstoezicht. De IGJ raadt gemeenten aan die goed op weg zijn met de randvoorwaarden voor goed Wmo-toezicht dit niveau vast te houden. Gemeenten die er nog niet zijn moeten zorgen zich bij deze groep aansluiten.
Het aantal meldingen van fraude en misbruik in de zorg is de laatste jaren toegenomen. Het gaat dan vaak om te hoge declaraties voor zorg die soms niet eens geleverd wordt. Terwijl cliënten die zorg wel nodig hebben. Deze kleine groep frauduleuze zorgaanbieders stelt de grote meerderheid die goede zorg levert in een kwaad daglicht. Door het goed inrichten van toezicht op kwaliteit en rechtmatigheid van de zorg, voorkomt u dit soort misstanden.
Aandacht voor toezicht en handhaving vanuit bestuur, beleid en uitvoering is onmisbaar bij een goede inrichting, maar de gemeenteraad is minstens zo belangrijk. De kaderstellende en controlerende taak van de raad kan toegepast worden bij preventie, toezicht en handhaving in het sociaal domein.
Volgens Wilko Pelgrom van VNG KCHN moeten raadsleden hun rol niet onderschatten: “Raadsleden staan als volksvertegenwoordigers midden in de lokale samenleving en krijgen ook als een van de eersten signalen als er in het zorgaanbod iets mis gaat. Vanuit hun kaderstellende taak hebben zij mogelijkheden invloed uit te oefenen op de uitvoering van preventie, toezicht en handhaving. Ook kunnen zij het college controleren op het behaalde resultaat en aanspreken als dat nodig is”.
