Het voorkómen van ernstig overgewicht op middelbare leeftijd, stoppen met roken en het stimuleren van cognitieve en sociale activiteiten zijn beïnvloedbare leefstijlfactoren die dementie kunnen voorkómen of uitstellen. Andere beïnvloedbare factoren zijn het aanmoedigen van het volgen van een goede opleiding en het behandelen van een hoge bloeddruk door leefstijlveranderingen en/of medicatie. Dit blijkt uit een literatuuronderzoek van het RIVM.
Ponomariova_Maria_iStock_via GettyImages
Dementie is een verzamelnaam voor ruim vijftig verschillende hersenaandoeningen, waarbij mensen in toenemende mate hun cognitieve vaardigheden verliezen. Denk aan vergeetachtigheid, veranderingen in gedrag of het niet meer goed kunnen uitvoeren van dagelijkse handelingen zoals zich aankleden. Gemiddeld leven mensen in Nederland acht jaar met dementie. Op basis van bevolkingsonderzoek zijn er in 2021 in Nederland naar schatting 290.000 mensen met dementie. Door de vergrijzing zal dit aantal stijgen naar meer dan 500.000 in 2040 en ruim 620.000 in 2050.
Genezing van dementie is (nog) niet mogelijk. Daarom is het voorkómen of uitstellen van dementie belangrijk. Leeftijd, geslacht en erfelijke factoren spelen een rol bij het krijgen van dementie. Deze factoren zijn echter niet te beïnvloeden. Dat geldt wel voor de volgende factoren:
Risicofactoren voor hart- en vaatziekten (cardiovasculaire risicofactoren): hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol, ernstig overgewicht, diabetes type 2
Leefstijlfactoren: roken, alcoholconsumptie, lichamelijke inactiviteit, ongezonde voeding
Psychosociale factoren: weinig sociale contacten, depressie, verstoord slaappatroon
Overige factoren (onder andere medische en omgevingsfactoren): lage opleiding, traumatische hersenschade, gehoorverlies, luchtverontreiniging
Het is belangrijk om in te zetten op het voorkómen of uitstellen van dementie, in elk geval vanaf middelbare leeftijd (40-45 jaar), maar bij voorkeur al eerder. Veel van de risicofactoren voor dementie gelden ook voor andere ziekten, zoals hart- en vaatziekten of kanker. Bevordering van een gezonde leefstijl van mensen is belangrijk. Het gaat dan bijvoorbeeld om het verminderen van overgewicht, gezonde voeding, meer bewegen en stoppen met roken. Door op meerdere leefstijlfactoren tegelijk in te zetten en deze uit te breiden met het stimuleren van cognitieve functies en het versterken van de sociale netwerken, wordt het risico op dementie verlaagt.
