Gemeenten hebben volgens de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) een belangrijke verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor mantelzorgers. Richard Blankenstein is beleidsadviseur bij de gemeente Breda en is betrokken bij de financieringsafspraken vanuit het project Leefstijlmonitoring dat in maart is gestart: ‘Uit onderzoeksresultaten blijkt dat leefstijlmonitoring mantelzorgers ontlast.’
Binnenkort gaan we samen met ZonMw en Vilans onderzoeken of leefstijlmonitoring bijdraagt aan de besparing op Wmo-kosten. Dit doen we in samenwerking met zorgverzekeraar CZ en een aantal andere gemeenten. Voor hen kan investeren in leefstijlmonitoring een aantrekkelijke optie zijn, aangezien zij een wettelijke verantwoordelijkheid hebben om mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis te laten wonen. Leefstijlmonitoring is het gebruik van een sensorennetwerk op gangbare plekken in de woning om de bewegingsactiviteiten van de bewoner te volgen.'
Blankenstein: ‘Mantelzorgers kunnen met leefstijlmonitoring op afstand hun naasten in de gaten houden. Zodra ze meer inzicht krijgen hoe het met hun naaste gaat, kunnen ze hun zorgen makkelijker loslaten. Uit onderzoeksresultaten blijkt ook dat ouderen zich veiliger voelen en zelf meer durven te doen, zoals douchen bijvoorbeeld. Ook een organisatie als de thuiszorg krijgt een reëler beeld hoe het met een cliënt gaat. Door leefstijlmonitoring kunnen zij personeel bovendien effectiever inzetten.’
Voor de gemeente Breda waren deze voordelen dan ook belangrijk genoeg om hier actie op te nemen: ‘We hebben een bijeenkomst georganiseerd met zorgpartijen en mantelzorgorganisaties. Dit heeft geleid tot de start van het samenwerkingsproject ‘Leefstijlmonitoring’. Hierin stellen we leefstijlmonitoring een jaar lang beschikbaar aan alleenstaande ouderen. Voorwaarde is wel dat zij deelnemen aan ons onderzoek naar de effecten en besparingen van leefstijlmonitoring. Momenteel gebruiken al bijna 100 ouderen leefstijlmonitoring. Daarnaast zijn we in gesprek met zorgprofessionals over hun ervaringen.’
In onze gemeente Breda werken we met thematafels waar zorg en welzijnspartijen zijn aangesloten die een plan kunnen indienen. Doel is om na te denken hoe de beste ondersteuning voor kwetsbare mensen gerealiseerd kan worden. Het project is ontstaan uit zo’n ingediend idee. Wij financieren dit vanuit het ontwikkelbudget voor innovatie dat eenmalig wordt ingezet. De toekomstige financiering blijft een vraagstuk waar onder andere Vilans onderzoek naar doet. Uit ons onderzoek bij 16 cliënten blijkt in ieder geval dat mantelzorgers leefstijlmonitoring zo fijn vinden dat ze bereid zijn om de kosten (15 euro per maand) zelf te betalen. Toch zal niet iedereen hiertoe in staat zijn.’
Tot slot heeft Blankenstein nog tips voor andere beleidsadviseurs die eHealth in de eigen gemeente op de kaart willen zetten. ‘Innovatie met technologie komt niet van de grond als je eerst een blauwdruk bedenkt. Het is dan ook belangrijk om vooral nieuwe dingen uit te proberen en daar gezamenlijk van te leren. Door groot te beginnen, krijg je meer partijen mee waarmee je kunt samenwerken. Een succesfactor is om samen met partners in de stad te kijken wat er nodig is voor ouderen en mantelzorgers. Hun behoeftes zijn doorslaggevend bij het besluit om een technologie in te zetten. Tot slot is het belangrijk om te enthousiasmeren en te communiceren. We zien dat ouderen niet direct enthousiast zijn over leefstijlmonitoring, omdat ze dit als inbreuk op hun privacy ervaren. Ouderen die wel willen deelnemen hebben vaak wat meegemaakt waardoor ze toch de meerwaarde gaan zien. Ze zijn bijvoorbeeld gevallen. De kunst is om op zo’n moment leefstijlmonitoring als mogelijkheid onder de aandacht te brengen.’
