Steeds meer mensen ervaren stress door hun werk. Het RIVM en TNO verwachten dat door maatschappelijke ontwikkelingen de druk op werkenden nog verder toeneemt. De onderzoekers keken daarbij 20 jaar vooruit. Belangrijke ontwikkelingen zijn bijvoorbeeld vergrijzing, meer mantelzorg en hybride werken. Als werkstress langdurig te hoog is, dan wordt de kans op ziekte en arbeidsongeschiktheid groter. Het RIVM en TNO adviseren het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aanvullend beleid te ontwikkelen om deze negatieve invloed op werkstress te voorkomen. Oog voor de samenhang van de ontwikkelingen en een integrale aanpak zijn daarbij noodzakelijk.
Het aantal mensen dat stressklachten heeft door het werk neemt naar verwachting de komende 20 jaar verder toe. Op het werk kunnen werkdruk, ingrijpende gebeurtenissen of ongewenst gedrag leiden tot stress. Ook individuele factoren zoals een ongezonde leefstijl zijn van invloed op de ontwikkeling van stressklachten. Genoeg tijd om te herstellen van het werk of voldoende leer- en ontwikkelmogelijkheden, helpen om minder stress op het werk te ervaren.
TNO en het RIVM beschrijven 8 ontwikkelingen die de komende 20 jaar de meeste impact gaan hebben op de mentale belastbaarheid van werkenden. Dit zijn: de vergrijzende beroepsbevolking, de combinatie van werk en mantelzorg, de tekorten op de arbeidsmarkt, flexibele contracten, werken voor online platforms, kunstmatige intelligentie, hybride werken en ervaren prestatiedruk.
De 8 ontwikkelingen hebben naar verwachting vooral een negatieve impact. Zo zijn er minder mensen om het werk te doen. Dat komt bijvoorbeeld door de vergrijzing, de combinatie van werk met mantelzorg en de tekorten op de arbeidsmarkt. Hybride werken kan een positief effect hebben. Het biedt de ruimte om flexibel om te gaan met werktijden en werklocatie. Dat kan bijdragen aan een betere werk-privébalans.
Als deze ontwikkelingen voor langere tijd een negatief effect hebben, dan verhoogt dit niet alleen de werkstress. Ook de kans op verzuim en arbeidsongeschiktheid neemt toe.
De 8 ontwikkelingen staan niet los van elkaar. Ze kunnen elkaar versterken, versnellen of juist afzwakken. Beleid en maatregelen om de oorzaken van werkstress te verminderen kunnen zich dus niet richten op één van de ontwikkelingen. De complexiteit en samenhang van al deze ontwikkelingen en factoren vraagt om een integrale aanpak waarbij wordt samengewerkt tussen bijvoorbeeld de domeinen werk, zorg en onderwijs.
Deze verdiepende studie is onderdeel van de ‘Toekomstverkenning Gezond en Veilig Werken’. Het RIVM en TNO voeren deze toekomstverkenning uit in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
