Elkaar in coronatijd helpen, daar maakt buurtwerker Henny van der Most zich hard voor in Moerwijk, een achterstandswijk in Den Haag. Het is een van de ongezondste en armste wijken van Nederland waar veel mensen wonen met ‘gestapelde problemen’. Veel mensen hebben bijvoorbeeld zowel schulden, geen werk als gezondheidsproblemen. Maar Henny gaat niet bij de pakken neer zitten.
Henny richt zich normaal gesproken vooral op het voorkomen van problematische schulden van de mensen in de wijk. Want eenmaal in de schulden, dan is het vaak een hellend vlak. Als coördinator bij Amargi, een initiatief van Goede Gieren dat valt onder de paraplu van Schuldenlab070, maakt ze met gezinnen een totaalplan voor de schulden die er zijn. ‘Vervolgens maken we afspraken met alle schuldeisers samen’, aldus Henny.
De hulp die Henny biedt in Moerwijk in de coronacrisis is veel breder. Veel wat Henny en haar collega’s doen, draait om mensen uit een isolement houden en voorzien in de basisbehoeften. ‘We geven mensen aandacht, energie en eten’, aldus Henny. Het begon ermee dat de voedselbanken gingen sluiten. ‘Supermarkten hadden niets over doordat mensen massaal hamsterden. Veel vrijwilligers van de voedselbank vallen bovendien in de risicogroep, dus die konden niet meer helpen’, aldus Henny. Gevolg: de kratten van de voedselbank bleven leeg.
En dat bracht veel mensen in de Haagse wijk in een penibele situatie. In Moerwijk zijn namelijk zo’n 420 mensen afhankelijk van de voedselbank. Velen van hen moeten rondkomen van 50 euro leefgeld per week. ‘Mensen kunnen niet hansteren én leven van 50 euro per week. Dat geeft heel veel stress’, aldus Henny in een uitzending van Nieuwslicht. Van de deelnemers van Amargi zijn er inmiddels drie overleden aan corona, één ligt nog in het ziekenhuis.
‘Vanuit Amargi zijn we geld gaan ophalen voor bonnen voor Albert Heijn’, vervolgt Henny. ‘Dat hebben we gedaan samen met Geloven in Moerwijk en Moerwijk-coöperatie. We delen de bonnen uit aan 120 mensen uit de buurt, die het hard nodig hebben. Voedselbanken delen namelijk nu bonnen uit van 15 euro, die worden gefinancierd door de gemeente. Maar de voedselpakketten van de voedselbank zijn 35 euro waard: het scheelt kwetsbare gezinnen zo’n 20 euro in de week. Het is fijn dat mensen opstaan en zeggen: ik heb wel wat over. Dat is belangrijk voor mensen die bij de voedselbank lopen.’
Tegelijk regelde Henny een chauffeur en vrachtwagen om in Westland voedsel op te halen. ‘We zijn gewoon langs de kassen gegaan en hebben meegenomen wat ze anders niet kwijt kunnen. Ze geven het liever weg dan dat ze het vernietigen. Van de groenten hebben we 120 groentepakketten kunnen maken. We kregen ook een bus binnen met vlees.’ Zes gezinnen die buiten de boot vallen voor de actie van Moerwijk zijn geholpen vanuit het Amargi-fonds. ‘En we hebben nog 15 extra bonnen voor mensen die het extra moeilijk hebben’, aldus Henny.
Iedere week gaat Henny samen met een pastoraal werker langs de deuren om de voedselbonnen uit te delen. ‘Als we aanbellen maken we ook een praatje en vragen we hoe het gaat.’ Ze merkte al snel dat veel mensen om een praatje verlegen zitten of praktische vragen hebben. ‘Veel mensen met financiële problemen leven een teruggetrokken bestaan.’
Dat bracht haar op een idee: ze verbond – uiteraard na toestemming – mensen die bij elkaar in de buurt wonen in een Whatsappgroep. Er blijkt een grote behoefte om contact met elkaar te hebben. ‘Ik had nooit verwacht dat het zo’n succes zou zijn’, aldus Henny.
De “Amargi-community” heeft elkaar veel te geven, merkt ze. ‘Mensen lenen elkaar een laptop voor een middelbare scholier, helpen elkaar in de tuin, geven elkaar kleding, en ga zo maar door. Het is hartverwarmend.’ Op basis van postcode gaat Henny nog meer Whatsapp-groepen aanmaken, waar zo’n 25 mensen per groep aan deelnemen ‘Ik heb een verzendlijst met 273 mensen waarmee we contact hebben. Het is uitzoekwerk voor in de avond.’
En er ontstaan meer nieuwe vormen van contact. Sommige vrijwilligers van Amargi bellen mensen op om vragen hoe het met ze gaat. Henny: ‘Mensen kunnen ook in eigen taal worden gebeld. Zo hebben we een Poolse en Afrikaanse vrijwilliger die mensen bellen. Dat wordt enorm gewaardeerd. De nood hoog is bij veel mensen, het is een kwetsbare groep.’
Wat haar boos maakt, is dat sommige deurwaarders en schuldeisers juist nu bij mensen langs gaan om schulden op te eisen. ‘Ze weten dat mensen thuis zijn. Sommige deurwaarders komen precies als de uitkering is gestort, om beslag te leggen op het loon. Dan moet ik de blaren op mijn tong praten en blij zijn dat ze een deel terugstorten. Natuurlijk moeten mensen hun schulden terugbetalen, maar je moet als schuldeiser ook je maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.’
Via Delen achter de Duinen, een Haagse stichting die zich richt op armoedebestrijding, lobbyde Amargi voor een stop op afsluitingen en ontruimingen. Henny: ‘Dunea heeft gezegd “We gaan niet afsluiten”. Voor water worden er ook adressen weer aangesloten. Gelukkig is dat beleid nu landelijk overgenomen.’
De coronacrisis is voor de overheid aanleiding om kwetsbare mensen met schulden te beschermen. Zo worden uithuiszettingen en waterafsluitingen opgeschort. Ook deed staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een beroep op schuldeisers, gerechtsdeurwaarders en overige incassodienstverleners om nu niet de duimschroeven aan te draaien van mensen. ‘Zodat dat mensen niet meer dan nodig in de financiële problemen raken’, aldus Van Ark.
Die coulance heeft ook een keerzijde. Henny maakt zich ondertussen zorgen om de mensen in Moerwijk met een sociaal-economisch zwakke positie. ‘Ik maak me ernstig zorgen om de oplopende armoede in Moerwijk. In juli komt er een hausse van “omvallers”, vrees ik. De rekeningen moeten uiteindelijk toch betaald worden. Hopelijk trekken mensen op tijd aan de bel. Wij houden zoveel mogelijk een vinger aan de pols.’
