Er is inmiddels steeds meer bewijs dat psychosociale hulphonden, met name op het gebied van participatie en herstel, effectief zijn bij de behandeling van posttraumatische stressstoornissen (PTSS). Maar in haar antwoorden op Kamervragen negeert minister Helder (Langdurige Zorg en Sport) dit bewijs. Ze neemt de onderliggende wetenschappelijke literatuur niet serieus en verschanst zich in taalkundige drogredenen, zonder daadwerkelijk op de inhoud in te gaan. Dat wekt de indruk dat het niet gaat om de effectiviteit, maar om geld. En dat is behoorlijk zuur voor veteranen, politieagenten en slachtoffers van seksueel misbruik die lijden aan PTSS.
PTSS is een ernstige aandoening en vaak chronisch. Therapieën helpen soms tijdelijk, maar vaak niet. Slachtoffers worden vaak opnieuw slachtoffer. Zij raken sneller verslaafd aan middelen en plegen vaker delicten. Het zijn, kortom, kwetsbare mensen die hulp nodig hebben. Psychosociale hulphonden kunnen daarbij helpen, maar de minister wil niet dat deze behandeling wordt vergoed. Welke argumenten haalt zij aan?
Als eerste zegt Helder (antwoord op vraag 1) dat de effectiviteit momenteel niet is aangetoond. Er is ‘geen stand van wetenschap en praktijk’. De minister is kennelijk niet goed op de hoogte van de stand van wetenschap en praktijk, want die is er wel degelijk. Meer dan 70 onderzoeken laten zien dat er inmiddels wel consensus bestaat over de effectiviteit van psychosociale hulphonden. Er wordt in het Kamerstuk alleen geciteerd uit het rapport Zinnige Zorg (2021), maar daar zijn de nieuwste meta-analyses en proefschriften niet in meegenomen. Helder refereert wel aan het proefschrift van Emmy van Houtert (2022), waaruit blijkt dat hulphonden wel degelijk effectief zij bij veteranen met PTSS. Maar ze vindt meteen een ontsnapping door te beweren dat het onderzoek niet gaat over de kosteneffectiviteit. Als eerste is het een drogreden om te suggereren dat het PTSS-onderzoek alleen voor veteranen zou gelden. Dan zou je ook kunnen stellen dat het niet effectief is omdat het niet op maanmannetjes met PTSS is getest.
Inhakend op de kosteneffectiviteit die niet zou zijn onderzocht. Dat geldt voor de meeste behandelingen (zie de meta-analyses van John Weisz (2017) en een recente meta-review van Howick (2022). (1) Bovendien laat recent onderzoek zien dat de meest antidepressiva ook nauwelijks werken en soms schade toebrengen, en die worden wel gewoon vergoed. (2) En van maanmannetjes weet je de kosteneffectiviteit ook niet (niet onderzoekbaar, maar dat geldt bij hulphonden voor PTSS ook niet omdat dit nergens mee te vergelijken is).
Ook zegt ze dat is het meeste onderzoek (er was toch geen onderzoek?) is gebaseerd op subjectieve ervaringen. Dat klopt, maar subjectieve ervaringen zijn ook wetenschap en bovendien worden die aangevuld met objectief onderzoek.
Vervolgens komt er een vreemde redenering: het Zorginstituut zou daarom meer onderzoek moeten doen om zo een completer beeld te krijgen. Er was toch geen onderzoek? Dit is een standaard-truc: opperen dat er meer moet onderzoek gedaan moet worden, zodat het probleem vooruitgeschoven wordt. Zo modderen we nog jaren door, want de maanmannetjes konden ook niet op PTSS worden onderzocht.
Voor de rest haalt Helder de Paarse Krokodil van stal (3) en verwijst naar de gemeenten (en de VNG), die weer met zelfde argumenten wijzen naar de zorgverzekeraars. De minister maakt het echter nog ‘paarser’: ze verwijst naar andere (Zvw)-zorg die wel wordt vergoed, maar waarvan we al weten dat het die cliënten niet heeft geholpen (zie ook het eerder genoemde onderzoek van Howick). Dat vertelt ze er niet bij. En dan zegt de minister dat deze mensen anders maar een beroep moeten doen op liefdadigheid of een steunfonds.
Gelukkig zijn we niet alleen afhankelijk van de minister. Gemeenten, maar ook enkele zorgverzekeraars, vergoeden inmiddels, na een uitgebreide analyse, wel de hulphonden. (4)
Mensen die het niet hebben getroffen en met trauma’s moeten zien te leven wensen wij ook een kans op een fijn leven toe. En als ze ‘s nachts weer wegzakken in hun wildernis van pijndromen uit het verleden, kan een likje van hun hondje die ze weer terug in het heden brengen. Niet meer alleen panisch wakker worden en je weerloos voelen, of de winkel uitrennen omdat je ‘iets’ zag dat aan je trauma deed herinneren. Mensen met PTSS zijn gestrand in hun verleden; een hond kan ze terughalen naar het heden.
Bron: https://www.jclinepi.com/article/S0895-4356(22)00100-7/fulltext
Bron: Moncrieff, J., Cooper, R.E., Stockmann, T. et al. The serotonin theory of depression: a systematic umbrella review of the evidence. Mol Psychiatry (2022). https://doi.org/10.1038/s41380-022-01661-0
Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Paarse_krokodil
Zie voor criteria: https://www.hsleiden.nl/residentiele-jeugdzorg/nieuws/richtlijn-psychosociale-hulphond-voor-gemeenten
