Onlangs heeft kennisorganisatie Vilans het Namaste Familieprogramma opgenomen in de Databank ‘Erkende Interventies Ouderenzorg’. ‘Met het Namaste Familieprogramma kun je met weinig middelen veel betekenen voor mensen met dementie’, vertelt Susan Gopalsamy, coördinerend activiteitenbegeleider bij Atlant.
Het Namaste Familieprograma is ontwikkeld door het Universitair Netwerk voor de Care sector Zuid-Holland (UNC-ZH). Het doel is te zorgen voor een betekenisvolle relatie met de bewoner met matige tot ernstige dementie. Dit door het aanbieden van activiteiten waarbij oprechte aandacht staat. Bijvoorbeeld het geven van een handmassage. Of het bekijken van foto’s die voor een bewoner van waarde zijn.
Ook familieleden kunnen betrokken worden. Als zij de activiteiten uitvoeren, kunnen zij zo beter contact krijgen met hun naaste. Dit motiveert hen om vaker langs te komen.
Bij Atlant deden ze veel ervaring op bij de toepassing van het Namaste Familieprograma. Deze zorgorganisatie was betrokken bij het onderzoek naar de effecten van het programma.
Susan: ‘Naast bewoners en familieleden, merken ook medewerkers positieve effecten. Zo voelen zij zich meer gezien en gewaardeerd. De uitvoering werkt ook voor hen ontspannend. Bovendien zorgt het dat zij beter in contact komen met bewoners en familieleden.’
Hoe werkt het Namaste Familieprogramma?
Een medewerker laat aan de deelnemers merken dat de Namaste-sessie begint. Ook creëert diegene een ontspannende omgeving door prettige zitplaatsen. Er zijn snacks, drankjes aanwezig en er klinkt muziek. Voorbeelden van activiteiten zijn: het strelen van knuffeldieren, zachte dekens, of het geven van een handmassage. Ook kunnen er voorwerpen worden ingezet zijn die van belang zijn voor de bewoner, zoals foto’s, of het maken van een geheugendoos.
Susan: ‘Bij de uitvoering gaat het om: Aan welke vorm van contact heeft deze persoon behoefte? Vervolgens voorzie je daarin door met oprechte aandacht activiteiten aan te bieden. De aandacht en aanwezigheid van de medewerker of naaste zijn hierbij het belangrijkste.’
Hier let je op bij de toepassing
Susan: ’Bij veel zorgmedewerkers ligt de focus op het op orde hebben van de basiszorg. Maar hier hoort ook het welbevinden en het bijdragen aan een zinvolle dagbesteding bij. Dit zijn namelijk de doelen van het Namaste Familieprogramma. Niet iedereen is zich daar bewust van. Het is dan ook belangrijk dat ook leidinggevenden dit begrijpen, ondersteunen en medewerkers in staat stellen om zo te kunnen werken.‘
Susan: ‘Soms denken medewerkers of managers dat je met één bepaalde activiteit het Namaste-programma al uitvoert. Maar het programma staat voor meer dan die ene activiteit alleen. Het gaat er echt om dat je een sfeer neerzet en die ook weer afsluit. Zo’n structuur biedt vertrouwdheid en zekerheid aan bewoners. Ze weten dan wat er komt. Als ze het niet meer weten met hun hoofd, voelen ze het met hun hart.’
Susan: ‘Ook het laten zien wat je wilt doen is belangrijk. Weten mensen niet goed wat je bedoelt of wat je van hen verwacht? Dan zeggen mensen vaak nee. Daarom werkt het beter wanneer je zelf ergens mee begint en iemand gaandeweg uitnodigt. Dat kan door materialen steeds iets meer naar de bewoner toe te schuiven bijvoorbeeld. Weet daarnaast dat geen dag hetzelfde is. Wat vandaag niet aansluit bij de wensen, kan morgen wel succesvol zijn! ’
Invoering in de eigen organisatie
Daarnaast kan het een uitdaging zijn om het Namaste Familieprogramma in te voeren in de eigen organisatie. ‘Je hebt een organisatie nodig die het belang van welzijn snapt en zich niet alleen maar richt op praktische zorg’, vertelt activiteitenbegeleidster Jolanda Been. Zij wil het programma bij haar organisatie Topaz invoeren. ‘Bijvoorbeeld door het aannemen van voldoende activiteitenbegeleiders.’
Jolanda: ‘ Voordat je begint is het belangrijk dat medewerkers de meerwaarde begrijpen. Ook is het slim om te starten met medewerkers die enthousiast zijn. De kunst is vooral om ze Namaste te laten beleven. Juist omdat de meerwaarde in die beleving zit. Denk aan het organiseren van inspiratie- of kennismakingssessies.’
Jolanda: ‘Je kunt verder wel willen beginnen met het hele pakket. Maar dat is niet altijd haalbaar. Soms kan het daarom helpen om te beginnen met activiteiten in kleine vorm. Zo kun je bij de verzorging van de nagels, ook eens een handmassage geven als medewerker.’ Susan: ‘En verder blijft de aandacht voor de juiste toepassing iets wat er continu moet zijn. Ik merk dat daar in onze organisatie weer meer aandacht voor moet zijn omdat dit gaandeweg verslapt.’
