Uit onderzoek van Patiëntenfederatie Nederland blijkt dat 14% van de patiënten in 2024 zorg ontving van een zorgverlener zonder contract met hun zorgverzekeraar. Het merendeel (78%) kwam daar terecht na verwijzing van een huisarts of andere zorgverlener. 44% van deze groep wist dit niet voordat de zorg startte. Dit leidt ertoe dat nog steeds veel patiënten onverwacht zelf een deel van de zorgkosten moeten betalen.
Van de patiënten die van tevoren niet op de hoogte waren van niet-gecontracteerde zorg, ontdekte 39% dit pas tijdens de behandeling en nog eens 39% pas achteraf, bijvoorbeeld via een rekening of geweigerde declaratie. “Het is zorgelijk dat patiënten onverwacht en onbedoeld bij een niet-gecontracteerde zorgverlener terechtkomen en daardoor voor hoge kosten komen te staan,” zegt Arthur Schellekens, directeur-bestuurder van Patiëntenfederatie Nederland. “Huisartsen, andere verwijzers en zorgaanbieders moeten hierin meer verantwoordelijkheid nemen en patiënten vooraf beter informeren.”
Van de patiënten die niet-gecontracteerde zorg ontvingen, moest 49% hiervoor (deels) zelf betalen. In veel gevallen ging het om bedragen tussen de €100,- en €500,-. Dit kan een forse financiële last betekenen, vooral wanneer patiënten hiervan niet vooraf op de hoogte zijn. Hoewel een grote groep patiënten bewust kiest voor niet-gecontracteerde zorg, bijvoorbeeld vanwege kortere wachttijden of specifieke expertise, is het schrijnend dat er ook een grote groep patiënten onbedoeld in deze situatie terechtkomt.
Uit de vergelijking met onderzoek uit 2023 blijkt dat er nauwelijks verbetering is opgetreden. Het percentage patiënten dat van tevoren wist dat hun zorgverlener geen contract had met hun verzekeraar, is vrijwel gelijk gebleven (56% in 2024 tegenover 54% in 2023). Ook het percentage patiënten dat uiteindelijk zelf moest betalen voor niet-gecontracteerde zorg blijft met 49% onverminderd hoog. “Ondanks alle inspanningen en aandacht voor dit probleem, zien we nog nauwelijks vooruitgang,” aldus Schellekens. “Dit laat zien hoe belangrijk het is dat we dit systeem monitoren en blijven verbeteren. De NZa heeft vorig jaar niet voor niets de regels hieromtrent aangescherpt.”
Patiëntenfederatie Nederland hoopt hier volgend jaar wel de effecten van te zien. De organisatie roept zorgverleners en zorgverzekeraars nogmaals op om patiënten nog beter te informeren over de mogelijke kosten van niet-gecontracteerde zorg. Schellekens: “Patiënten hebben recht op transparante informatie, zodat ze een weloverwogen keuze kunnen maken. Zowel de patiënt als de verwijzende huisarts of specialist moet eenvoudig kunnen nagaan of de zorgverlener naar wie hij verwijst een contract heeft met de verzekeraar van de patiënt. Je wilt inzicht in de kosten die voor eigen rekening komen nog voordat de zorg start.”
