Na de scheiding van haar ouders wordt de achtjarige Joy (gefingeerde naam) door haar moeder meegenomen naar Nederland. Als Joy tien jaar is, wordt zij door de politie en de Raad van de Kinderbescherming opgehaald bij haar moeder en op Schiphol overgedragen aan haar vader. De moeder van Joy vindt dat de begeleiding door de Raad niet kindvriendelijk was en neemt contact op met de Kinderombudsman. Die oordeelt in het rapport Opeens weg dat de Raad formeel goed gehandeld heeft, maar eigenlijk voor een onmogelijke taak stond.(1)
Elk jaar worden honderden Nederlandse kinderen tegen de wil van de andere ouder door hun vader of moeder meegenomen naar een ander land. In het geval van Joy oordeelt de rechter dat ze samen met haar moeder terug moet naar het land waar haar vader woont. Zo kan Joy zowel opgroeien bij haar vader als haar moeder. Nadat de moeder met Joy onderduikt in Nederland, moet de politie en de Raad voor de Kinderbescherming ervoor zorgen dat Joy toch teruggaat naar haar vader. Dit heet een gedwongen teruggeleiding. Op een dag wordt Joy onverwacht thuis opgehaald door de politie en overgedragen aan haar vader, die op Schiphol wacht. De Raad voor de Kinderbescherming is hier ook bij om te zorgen dat Joy zo kindvriendelijk mogelijk begeleid wordt.
Kindvriendelijk
De Kinderombudsman heeft naar aanleiding van de klachten van de moeder onderzocht hoe het proces van de gedwongen teruggeleiding is verlopen. Heeft de Raad voldoende rekening gehouden met Joy en is haar belang voorop gesteld? De Kinderombudsman stelt dat de Raad bij het bepalen van het belang van Joy heeft gekeken naar wat de diverse scenario's voor Joy betekenen en daarin voor zover mogelijk haar mening, haar kwetsbare positie, het behoud van de familiebanden en de veiligheid en gezondheid heeft meegenomen. Tijdens de teruggeleiding heeft de Raad ingespeeld op de wensen van Joy, bepaald wat het beste voor haar zou zijn op de langere termijn en zo kindvriendelijk mogelijk uitvoering gegeven aan de teruggeleiding.
De Raad voor Kinderbescherming heeft formeel dus goed gehandeld, maar dit neemt niet weg dat de teruggeleiding voor Joy en moeder heel naar is geweest. Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer vindt de gebeurtenissen erg ingrijpend voor Joy: 'Ze is twee keer uit een vertrouwde omgeving gehaald zonder dat haar iets gevraagd is. Dit terwijl stabiliteit en continuïteit de basis is voor het welzijn van een kind.'
In het belang van het kind?
Bij kinderontvoering spelen naast het belang van het kind ook andere belangen mee: 'Er zijn twee ouders met ieder hun eigen belang, gemis en zorgen en er zijn de belangen van de betrokken organisaties', stelt de Kinderombudsvrouw. 'Hoe belangen zich tot elkaar verhouden is ingewikkeld en moet in iedere zaak apart bekeken worden.' Volgens de Kinderombudsvrouw is teruggeleiding niet altijd per definitie in het belang van het kind: 'Een kind gaat immers door met zijn of haar leven en bouwt nieuwe relaties op. 'Bij kinderontvoeringen zijn er uiteindelijk alleen maar verliezers', aldus de Kinderombudsvrouw. 'Wat dat betreft stond de Raad in de zaak van Joy eigenlijk voor een onmogelijke taak.'
(1) 'Opeens weg; Een onderzoek naar het handelen van de Raad voor de Kinderbescherming bij de gedwongen teruggeleiding van een minderjarige inzake kinderontvoering' de Kinderombudsman, 13-06-2018.
