De uitdagingen in het sociale domein zijn ingewikkeld, veelzijdig en vaak onderling verbonden. Samenwerking van organisaties is essentieel voor het realiseren van effectieve en duurzame oplossingen en een voorwaarde voor continuïteit. Een inspirerend voorbeeld van netwerksamenwerking is de Leading Coalition Jeugdbescherming Brabant.
De concrete aanleiding om samen te werken kan variëren van het beheersen van een crisis, het vergroten van de impact, tot het inspelen op veranderende maatschappelijke behoeften en het voldoen aan beleidsdruk. Ongeacht de specifieke aanleiding, is samenwerking een krachtige strategie om complexiteit aan te pakken. Samenwerking biedt de mogelijkheid om verschillende expertisegebieden samen te brengen, middelen efficiënt te benutten en een grotere en meer samenhangende impact te hebben.
Effectieve samenwerking ontstaat niet vanzelf. Het vraagt om een combinatie van strategische visie, operationele vaardigheden en specifieke expertise in communicatie en kennismanagement. Deze expertise helpt bij het opzetten van een stevige basis voor samenwerking en het vergroten van de gezamenlijke impact. Echter schuilt er een gevaar in als de rijksoverheid samenwerking oplegt, bijvoorbeeld als voorwaarde van financiering. De samenwerking die dan ontstaat kan gedreven worden door de behoefte aan beheersbaarheid van risico’s, planbaarheid en maakbaarheid. Dat belemmert de transformatie die nodig is om zorg en ondersteuning in de toekomst toegankelijk te houden. Effectieve samenwerking is geen reactie op een crisis of beleidsdruk maar een proactieve strategie die in dienst staat van de organisatiedoelstelling.
Het is belangrijk om bewust vorm te geven aan de samenwerkingsstrategie, gericht op de organisatiedoelstellingen en prioriteiten. Op welke onderdelen is samenwerking nuttig? Wie hebben we daarbij nodig? Met welk soort partners willen we samenwerken? Welk type samenwerking is handig? Hoe gaan we de samenwerking besturen? Wat is de intensiteit van de samenwerking? Zo voorkom je dat er veel tijd en energie wordt gestopt in het optuigen van samenwerking die niet wezenlijk bijdraagt.
Een vorm van bestuurlijke netwerksamenwerking is de Leading Coalition Jeugdbescherming Brabant. In de afgelopen periode hebben Brabantse jeugdhulpregio’s gezamenlijk gewerkt aan de uitdagingen in de jeugdbescherming. De aanleiding hiervoor was de crisis bij de GI’s in Brabant. Vanuit dat punt ontstond de ambitie om met elkaar niet alleen aan crisismanagement te doen maar het systeem van Jeugdbescherming fundamenteel te verbeteren. Er wordt veel tijd geïnvesteerd om gezamenlijk een beeld en aanpak te ontwikkelen.
Bij deze werkwijze staan gelijkwaardigheid en respect voor de verschillende taken en verantwoordelijkheden voorop. Vanuit netwerksturing wordt geprobeerd te harmoniseren waar nodig en samen te werken waar het kan. Ook wordt zodoende voorgesorteerd op de landelijke ontwikkelingen waarin meer (boven)regionale samenwerking wordt gevraagd. Er wordt gewerkt met “the whole system in the room”. Dit zorgt voor een breed palet aan perspectieven en input, de focus ligt op het systeem in plaats van de afzonderlijke delen en er is veel aandacht voor respectvolle en eerlijke communicatie. Bovenal is de samenwerking actiegericht.
Op Brabants niveau wordt van elkaar geleerd en afgestemd op thema’s. Kennis en ervaringen worden gedeeld. Dat betekent dat uitwisseling plaatsvindt en wordt gekeken naar (niet)werkende elementen binnen beleidsvorming en projecten zodat regio’s hiervan kunnen profiteren.
