Toezicht IGJ in 2024 bevestigt: behoud van krachtige publieke gezondheid onder druk en voorbereiding op een nieuwe pandemie kan beter

De inspectie bezocht in het najaar van 2024 11 GGD’en en 6 jeugdgezondheidszorgorganisaties. Hierin stond het beoordelen van de verbeterde randvoorwaarden (door extra financiële middelen vanuit de VIP- en SPUK-gelden), de toegang tot jeugdgezondheidszorg voor kwetsbare kinderen en de pandemische paraatheid centraal. Ook sprak de inspectie over de voorbereiding op een nieuwe pandemie met de Landelijke Functie opschaling Infectieziektebestrijding (LFI, ondergebracht bij het RIVM) en hield zij hierover een enquête onder huisartsen.

Belangrijkste conclusies

Onzekere toekomst kwaliteit en toegankelijkheid publieke gezondheid

Bij het merendeel van de bezochte GGD’en zijn op het moment van toezicht de juiste randvoorwaarden gerealiseerd om goede publieke gezondheidszorg te leveren. Ook wordt geanticipeerd op effecten van toenemende personele schaarste.

De inspectie is van oordeel dat in de nabije toekomst de kwaliteit en de toegankelijkheid van de publieke gezondheidszorg worden bedreigd door het ontbreken van voldoende structurele financiering om de randvoorwaarden op orde te houden. Meer onzekerheid ontstaat door aangekondigde bezuinigingen bij gemeenten en toenemende arbeidsmarktkrapte. Daarmee dreigt een risicovolle achteruitgang van welbevinden en fitheid (weerbaarheid) van alle Nederlanders.

Kwetsbare kinderen dreigen uit beeld te raken

De jeugdgezondheidszorg heeft moeite om ook kinderen en gezinnen in kwetsbare omstandigheden te bereiken. De organisaties bieden passende zorg aan alle kinderen, maar sommige kinderen blijven buiten beeld. Bijvoorbeeld asielkinderen of kinderen die niet naar school gaan. De jeugdgezondheidszorgorganisaties spannen zich in om ook die kinderen en hun ouders ook te bereiken, maar dat lukt niet altijd. Ook hier staat de toegankelijkheid van de zorg onder druk door tekort aan geld en mensen.

Schaarste op de arbeidsmarkt is merkbaar in de infectieziektebestrijding 

Ondanks het op orde zijn van de randvoorwaarden is de krappe situatie op de arbeidsmarkt merkbaar in de infectieziektebestrijding en moeten er nu al keuzes worden gemaakt in de uitvoering van taken.

Samenwerking ten behoeve van pandemisch paraatzijn kan op punten beter

Huisartsen, GGD’en en de Landelijke Functie opschaling Infectieziektebestrijding (LFI, ondergebracht bij het RIVM) moeten nog beter samenwerken en elkaars rollen kennen om bij een komende pandemie slagvaardig op te kunnen treden. Het verbeteren van de informatie-uitwisseling tussen alle betrokkenen is daarbij urgent. Het is belangrijk dat het ministerie van VWS hieraan bijdraagt.