In ons programma Zorgwaarde vertalen we het framework van Value-Based Health Care (VBHC) naar het sociaal domein. Om het VBHC framework goed toe te passen worden een aantal stappen doorlopen. Allereest wordt de doelgroep bepaald: een groep cliënten met een soortgelijke hulpvraag. Vervolgens wordt een intersectoraal team, ook wel Integrated Practice Unit (IPU), samengesteld. Dit team van hulp- en zorgverleners verzorgt alle zorg die nodig is bij de behandeling of begeleiding van de cliënt van begin tot eind, toegespitst op de behoeften van de cliënt (en diens naasten). Vervolgens is het belangrijk dat dit team de uitkomsten van de geleverde zorg gaat meten. Waarom dit belangrijk is en hoe dit in praktijk gebracht kan worden beschrijven we in deze blog.
Ingezonden artikel.
Door Niels de Vette en Marloes Paaijman.
Om de aanpak van het intersectorale team écht te laten slagen is het belangrijk dat zij hun inzet keer op keer proberen te verbeteren. En verbetering vereist het meten van uitkomsten. Verbeteren is namelijk alleen mogelijk als je uitkomsten meet van de zorg die wordt geleverd. Het gaat om het meten van uitkomsten die voor een cliënt belangrijk zijn. Op basis van deze uitkomsten kan de zorg voor de cliënt continu worden verbeterd. Bovendien kan alleen op deze manier de zorg worden toegespitst op de behoeften van de cliënt.
De meest relevante resultaten zijn de uitkomsten die er toe doen voor de cliënt. Hiervoor is het belangrijk om continu met de doelgroep in gesprek te blijven over de behaalde resultaten van de behandeling of begeleiding. Volgens het VBHC framework zijn er drie verschillende niveaus van uitkomstmaten die er voor de doelgroep echt toe doen.
Allereerst is dat de gezondheidsstatus die bereikt is, gevolgd door het proces van herstel en mate van duurzaamheid van de behaalde gezondheidsstatus. Voor elke doelgroep zal de inhoud van deze niveaus verschillend zijn.
In deze blog beschrijven wij – evenals in de vorige blog – het voorbeeld van multi-problematiek gezinnen. Onder het eerste niveau ‘gezondheidsstatus’ kan men zaken verstaan als huiselijke relaties, organisatie van het huishouden, huisvesting, financiën op huishoudniveau, emotionele ondersteuning van jeugdigen door ouders, opvang en gezinsstructuur. Onder het tweede niveau ‘proces van herstel’ vallen zaken als duur tot aan het bereiken van een acceptabel niveau van bovenstaande beschreven zaken, maar ook de ervaren stress ten tijde van de behandeling, of het aantal afspraken per week met hulp- en zorgverleners. Onder het laatste niveau ‘duurzaamheid’ kan worden verstaan hoe het op langere termijn met de cliënt gaat. Wat is bijvoorbeeld drie of zes maanden na de hulpverlening nog de mate van gezondheid zoals bereikt onder niveau één.
Het team dient doorlopend metingen uit te voeren, dus niet alleen bij aanvang of bij afronding van het zorg- en hulpverleningstraject, maar continu. Uitkomsten zijn te verdelen in drie lagen, die tevens het moment van meten weergeven:
uitkomsten direct als gevolg van de interventie.
uitkomsten van de revalidatieperiode.
uitkomsten op lange termijn.
Door op deze momenten in ieder geval de uitkomsten te meten wordt de gehele cyclus van zorg onder de loep genomen.
Enerzijds is het belangrijk dat het effect van de behandeling of begeleiding wordt gemeten. Anderzijds dient te worden gemeten hoe de cliënt de zorg heeft ervaren. Deze uitkomsten samen leveren de beste input voor het verbeteren van de zorg. De wijze van meten is erg afhankelijk van de doelgroep. Een goed en veelgebruikt instrument zijn vragenlijsten of in gesprek gaan met cliënten (interviews). Afhankelijk van de doelgroep is het niet altijd mogelijk om de cliënten te belasten met vragen. In een dergelijk geval kunnen hiervoor naasten van de cliënt worden benaderd. Een andere mogelijkheid is dat een team zelf scores bepaalt en op die manier kijkt of de toestand van de cliënt vooruit gaat. Op basis van de cliëntwens – zoals beschreven in de vorige blog - vallen ook nog een aantal uitkomstmaten op te stellen (bijvoorbeeld duur van zorg, aantal afspraken per week, etc.).
Naast de metingen van de geleverde ‘zorgwaarde’ is het ook van belang om de kosten inzichtelijk te hebben. De totale kosten die benodigd zijn voor het gehele traject wat een cliënt doorlopen heeft. Binnen onze huidige gezondheidszorg wordt dit nagenoeg nog niet toegepast, we financieren immers per zorgleverancier en niet de totale keten van zorg.
Eenvoudig is het zeker niet. Een methodiek die hiervoor passend lijkt te zijn is de time driven acitviy based costing (TDABC). In deze methodiek worden de kosten toegerekend aan een type hulpverlener per minuut (of andere tijdseenheid). Door inzicht te genereren in hoeveel tijd er – in welke fase – door iedere hulpverlener benodigd is én dit te vermenigvuldigen met de berekende kosten, breng je de totale kosten voor één client voor het hele traject in beeld.
