Om te voorkomen dat kwetsbare jongeren onnodig diep in de schulden raken of buiten beeld raken gaat Utrecht sneller bijstand toekennen aan deze groep. Werkzoekende jongvolwassenen maken voortaan direct aanspraak op een bijstandsuitkering, terwijl ze naar werk zoeken. Nu kunnen jongeren pas na vier weken een beroep doen op een uitkering. Utrecht kiest hiervoor om deze doelgroep sneller te helpen en meer ruimte te geven. De gemeente wijkt hiermee af van de huidige Participatiewet en doet een dringende oproep aan het Rijk om deze wet snel te herzien.
Wethouder Linda Voortman: ‘De coronamaatregelen en de economische crisis raken jongeren hard. Jongeren die een aanvraag voor een bijstandsuitkering doen zijn vaak kwetsbaar met problemen op meerdere gebieden, zoals wonen, financiën of psychische gezondheid. We zien dat de regelgeving sterk in hun nadeel werkt, jongeren in de schulden drijft en soms zelfs tot dakloosheid leidt. Daar moet snel verandering in komen en daarom passen we de regels aan voor onze Utrechtse jongeren. Zo bieden we hen sneller perspectief. We geven hiermee ook gehoor aan de oproep van de gemeenteraad om meer voor jongeren te betekenen.’
Jongeren die zich bij de gemeente melden voor de bijstand, hoeven met deze wijziging niet meer eerst vier weken zelf te zoeken naar werk voordat hun aanvraag voor een bijstandsuitkering in behandeling wordt genomen. Dit voorkomt dat jongeren zonder een financiële buffer schulden krijgen. Twee derde van de jaarlijks circa 1000 jongeren die zich melden voor een bijstandsuitkering, zet de aanvraag nu niet door na de zoektermijn van vier weken. Zij verdwijnen dan uit beeld met het risico op het verergeren van de persoonlijke situatie. Met deze aanpassing in de regels kan de gemeente nu direct aan de slag om jongeren passende hulp te bieden en naar werk te begeleiden.
Daarnaast kunnen de Utrechtse jongeren tot maximaal 221 euro van de inkomsten uit vrijwilligers- of deeltijdwerk behouden naast hun uitkering. Hiermee krijgen jongeren de ruimte om werkervaring op te doen en ervaren dat werken loont. Voor volwassenen was dit al het geval. In coronatijd hoefden gemeenten deze regels niet na te leven voor jongvolwassenen. Utrecht trekt die lijn nu door en voert deze regels uit de Participatiewet niet opnieuw in- om het jongeren niet weer lastiger te maken om rond te komen. Voor de overige werkzoekenden in de bijstand golden deze regels al niet.
Met dit besluit trekt Utrecht de aanpak voor jongere werkzoekenden gelijk met die voor volwassenen. Daarmee wijkt Utrecht af van de Participatiewet om jongeren eerlijker te behandelen, vanwege de kwetsbare situatie waarin zij zitten. “We moeten wel want we zien dit als een urgent probleem waar de wet niet op is toegerust. Met deze wijzigingen zijn we er nog niet, want er is meer nodig om de positie van jongeren in de bijstand te verbeteren”, licht Voortman toe. De gemeente roept het Rijk op de Participatiewet voor de groep jongvolwassen werkzoekenden snel te wijzigen en de versoepelingen structureel te maken. In de tussentijd hanteert de gemeente deze wijzigingen in ieder geval gedurende één jaar. We bekijken wat de invloed van de versoepelingen is op de positie van jongeren.
