Het opvallendste plan met de bijstand is het plan van de VVD om de vakantietoeslag te schrappen (dat staat overigens niet met zoveel woorden in het verkiezingsprogramma, maar wel in de plannen die de VVD heeft laten doorrekenen door het CPB). Op tv (1) hoorde ik Mark Rutte daarover zeggen dat hij zelf ook nooit – ook niet toen hij staatssecretaris van Sociale Zaken was – had gesnapt waarom een bijstandsuitkering een vakantietoeslag moest bevatten. Als iemand al een uitkering krijgt omdat hij niet werkt, waarom moet hij dan nog vakantiegeld krijgen om op vakantie te gaan?
Toen ik, inmiddels al weer jaren geleden, voor het eerst de bijstandsnormen bestudeerde, vroeg ik mij dat ook af. “Als je niet werkt, heb je toch eigenlijk altijd al een soort van vakantie,” is dan een primaire gedachte. Maar los van het feit dat dit voor betrokkenen allemaal wat complexer blijkt te liggen – werkloosheid voelt niet als vakantie en er kunnen bijvoorbeeld ook nog schoolgaande kinderen in het spel zijn die wel echt vakantie hebben –, is er een heel eenvoudige reden waarom in de bijstandsuitkering een vakantietoeslag is opgenomen. Het is domweg onderdeel van de systematiek. De bijstandsuitkeringen zijn namelijk afgeleid van het wettelijk minimumloon. En bij dit minimumloon hoort ook een vakantietoeslag. Dit zien we ook in alle andere socialezekerheidsuitkeringen.
En deze systematiek werkt ook door bij het korten van eventuele inkomsten op de bijstand. Dan wordt ook de opgebouwde aanspraak op vakantiegeld over dit loon gekort. In de huidige systematiek is het vakantiegeld in de bijstandsuitkering dus eigenlijk niet iets extra’s, maar een wezenlijk onderdeel van het vastgestelde sociaal minimum. Als je de vakantietoeslag er zomaar afhaalt, verlaag je dus het sociaal minimum met 5% (de omvang van de vakantietoeslag).
Dat neemt niet weg dat een politicus best mag vinden dat de bijstandsuitkeringen nu te hoog zijn en dus best kunnen worden verlaagd. Net zo goed als iemand van mij mag vinden dat ze nu te laag zijn en daarom zouden moeten worden verhoogd.
Maar van een lijsttrekker die nota bene zelf als Staatssecretaris indertijd de Wet werk en bijstand heeft ingevoerd, zou je toch wel verwachten dat hij op zijn minst de systematiek van de bijstandsnormen zou hebben begrepen, en zich dat anders nog gauw even zou laten uitleggen.
(1) http://www.uitzendinggemist.net/aflevering/383853/Pauw_Jinek_De_Verkiezingen.html
