Voor mensen die vanwege hun beperking niet zelfstandig kunnen reizen en niet zelfstandig gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer bestaat de mogelijkheid om bij de gemeente een vervoersvoorziening op het terrein van maatschappelijke ondersteuning aan de vragen. Dit is geregeld in de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015). Deze wet biedt gemeenten grote beleidsvrijheid om invulling te geven aan het verstrekken en organiseren van vervoersvoorzieningen.
Een vervoervoorziening geldt alleen voor lokaal vervoer. De Wmo 2015 biedt gemeenten alle beleidsvrijheid zelf invulling te ge geven aan het begrip lokaal vervoer. Hierover staat niets vermeld. De meeste gemeenten hanteren een grens van 20 kilometer of vijf OV-zones. (Judex.nl – Wmo en verkeersvoorzieningen)
Gemeente stellen periodiek (bijv. een keer per vier jaar) een beleidsplan maatschappelijke ondersteuning op. In het plan moet worden opgenomen welke algemene voorzieningen de gemeente ten behoeve van de zelfredzaamheid, participatie en opvang van burgers biedt. Hierbij kan onder andere worden gedacht aan een algemene vervoersvoorziening die mensen met een lichamelijk, verstandelijke of psychologische beperking in staat stelt om aan het maatschappelijk verkeer deel te nemen. Gemeente zijn vrij in de keuze welke algemene voorzieningen zij treft. (artikel 2.1.2 – lid 2 – onderdeel e / memorie van toelichting blz. 28 en 108)
De meeste mensen kunnen zich, al dan niet met inzet van het sociale netwerk en met gebruikmaking van algemene voorzieningen (lees vervoersvoorziening) zelf redden en zijn zelf in staat mee te doen aan de samenleving. Indien uit het onderzoek blijkt dat iemand hiertoe niet in staat is, moet deze er zeker van kunnen zijn, dat de gemeente hem ondersteunt. In dat geval beslist de gemeente– binnen de grenzen van wat daarover in het beleidsplan en de verordening is vastgelegd - tot verstrekking van een maatwerkvoorziening (bijv. vervoer) die bijdraagt aan het realiseren van een situatie waarin iemand in staat wordt gesteld tot zelfredzaamheid of participatie, opdat deze zo lang mogelijk in de eigen omgeving kan blijven wonen. (artikel 2.3.1, 2.3.2, 2.3.3, 2.3.4, 2.3.5, 2.3.7, 2.3.8, 2.3.9 en 2.3.10 / memorie van toelichting blz. 28 t/m 30 + blz. 117 t/m 129)
Mensen die in aanmerking komen voor een maatwerkvoorziening hebben het recht om te kiezen voor een persoonsgebonden budget (pgb). Met een pgb kunnen mensen zelf zorg en ondersteuning inkopen, waaronder vervoersvoorzieningen. Als in het onderzoek is vastgesteld dat iemand in aanmerking komt voor een maatwerkvoorziening, moet de gemeente aanvragers informeren over welke mogelijkheden er bestaan om voor een pgb te kiezen en over de gevolgen van die keuze. Gemeenten moeten beoordelen of een aanvrager voldoet aan drie voorwaarden: (artikel 2.3.6 / memorie van toelichting blz. 30 t/m 32 + 125 t/m 126)
