De rol van de preventiemedewerker schuldhulpverlening is de afgelopen jaren binnen de gemeente steeds groter geworden. Het ultieme doel: voorkomen dat überhaupt burgers in de schulden terechtkomen. Wat zijn de primaire taken van de preventiemedewerker? En hoe verloopt de samenwerking met de schuldhulpverlening? Zorg&Sociaalweb interviewde preventiemedewerker Evy van Hemmen-Geerdinck. Zij vertelde meer over haar werk, de preventieprogramma’s waarbij zij betrokken is en het grote belang van de vroegsignalering van schulden.
Als preventiemedewerker schuldhulpverlening heb je bij de gemeente een divers takenpakket. Enerzijds is het een sociaal vak, waarbij veel voorlichtingsbijeenkomsten en preventie-activiteiten moeten worden georganiseerd. Hierbij maakt de preventiemedewerker samenwerkingsafspraken over vroegsignalering en doorverwijzingen met maatschappelijke partners. Ook gaat de preventiemedewerker in gesprek met de burgers zelf om hen te adviseren en informeren over de omgang met financiële problemen.
Anderzijds heeft de preventiemedewerker veel te maken met het bestaande beleid van een gemeente, regio of organisatie. De preventiemedewerker heeft op dit gebied coördinerende en regisserende taken. Zij kijkt mee met rapportages rondom schuldhulpverlening en levert input voor het beleid binnen de ambtelijke organisaties.
Zo is de preventiemedewerker de ‘spin in het web’ tussen burgers, maatschappelijke organisaties en de (lokale) overheid. Daarvoor is een proactieve en samenwerkende houding gewenst, net als goede communicatieve vaardigheden en voldoende overtuigingskracht. Verder is kennis van wet- en regelgeving op het gebied van de WWB, het minimabeleid en andere sociale wetgeving van belang.
Evy van Hemmen-Geerdinck is sinds 2018 preventiemedewerker Schulden en Armoede en in die hoedanigheid ook coördinator Vroegsignalering bij Werkorganisatie Druten Wijchen. Deze functies combineert zij met haar baan als bewindvoerder, waardoor ze al veel kennis heeft opgedaan van schuldhulpverlening. Ze vertelt: “Het afwisselen tussen deze beroepen vind ik heel waardevol. Ik zou het niet anders meer willen om feeling te houden met de mensen voor wie je het doet.” Het is werk dat continu doorgaat, en daar moet je ook tegen kunnen als preventiemedewerker. Evy: “Het is voor mij geen negen-tot-vijf-baan. Ook in de weekenden en tijdens de vakanties sta je klaar voor je cliënten en wil ik bereikbaar zijn.”
Na het afronden van de studie politicologie in Nijmegen begon Evy met een carrière in de bankensector. Maar na veel extra opleidingen te hebben gedaan, maakte ze toch de switch naar de financiële zorgverlening om, naar eigen zeggen, een beroep uit te oefenen dat ertoe doet. Ze koos voor het vak van de bewindvoerder, en kon binnen haar eigen gemeente ook aan de slag op het vlak van preventie door een tijdelijke opdracht. Na een wijziging in de Wgs (Wet gemeentelijke schuldhulpverlening) in januari 2021 veranderde er veel in de schuldhulpverlening. Vanaf toen mochten bepaalde instanties gemeenten waarschuwen als zij zagen dat hun klanten hun rekeningen niet betalen. Deze wijziging zette veel in beweging om preventie op de agenda te krijgen, waardoor Evy’s taken als preventiemedewerker binnen de gemeente een permanent karakter kregen.
De inrichting van de schuldhulpverlening kan verschillen tussen de gemeenten. Sommige voeren de meeste fases binnen de schuldhulpverlening intern uit, andere kiezen voor uitbesteden. In Evy’s team bij de Werkorganisatie Druten Wijchen werken vijf parttime schuldhulpverleners en één preventiemedewerker met verschillende taken. De schuldhulpverleners voeren de fases van de schuldhulpverlening uit en hebben het daadwerkelijke contact met de burgers.
De voornaamste taak van de preventiemedewerkers zit echter aan de voorkant: het voorkomen dat er geldzorgen ontstaan. Via goede educatie en bewustwording trachten zij de zelfredzaamheid van de burger te vergroten. Hierbij hoort ook de vroege signalering van problemen bij burgers, dat nu een verplichte opgave is geworden voor de gemeente. Door de Wgs wordt de gemeente verplicht om op elke melding van een betalingsachterstand van woningcorporaties/-verhuurders, zorgverzekeraars, energie- en waterbedrijven een reactie te geven.
Bij vroegsignalering is het zaak om de burgers in kwestie zo snel mogelijk op te sporen en te helpen met verwijzingen of praktische hulp. Kleine achterstanden kunnen vaak worden opgelost met eenvoudige oplossingen, zodat geldzorgen niet kunnen groeien en moeten worden opgepakt door de schuldhulpverlening. De termijn van een zogeheten quick fix is slechts vier weken, waarbij kan worden gekeken of de burger bijvoorbeeld wel gebruik maakt van alle rechtmatige voorzieningen. De preventiemedewerker kan verder uitzoeken of er een structureel financieel tekort speelt, er misschien hulp nodig is met betalingsregelingen of dat andere factoren een rol spelen. Volgens Evy is dit vooral van belang bij de jeugd: “Als je bij de jeugd het bewustzijn over goed omgaan met geld tussen de oren krijgt, voorkom je later problemen.”
Binnen de gemeenten Druten en Wijchen is Evy druk bezig met meerdere preventieprogramma’s, met een grote focus op kinderen en jongeren. Daaronder valt het ‘Zakgeldproject’. Dit initiatief tracht de vicieuze cirkel van armoede te doorbreken door kinderen uit gezinnen met armoede te leren omgaan met geld. (1) Ook heeft zij in samenwerking met scholen en bibliotheken geholpen de Week van het Geld te organiseren, waarbij kinderen van alle leeftijden in contact komen met financiële educatie. (2) Via dergelijke samenwerkingen is Evy als preventiemedewerker continu bezig met het informeren van huisartsen, maatschappelijke organisatie en andere partners over het belang van voorlichting en preventie. Evy stelt: “Alles valt of staat met het kennen en beheersen van financiële basisvaardigheden voor kinderen.”
Het opleidingsniveau van een preventiemedewerker schuldhulpverlening is een afgeronde HBO opleiding of MBO+ opleiding, bij voorkeur Sociaal Juridische Dienstverlening of Maatschappelijk Werk en Dienstverlening
Het salaris van een preventiemedewerker schuldhulpverlening varieert tussen de €2.800 en de €4.100
De preventiemedewerker schuldhulpverlening is meestal werkzaam binnen gemeenten en (regionale) participatiebedrijven
https://www.han.nl/projecten/2018/zakgeldproject/
https://www.weekvanhetgeld.nl/