Op 4 april las ik de blog van Coen Dresen op Sociaalweb met als titel: 'Wijkteams: één zwaluw maakt nog geen lente'.(1) De inhoud van deze blog vraagt om een reactie: Dresen pleit voor de systeemwereld en voor een stelsel waar we met de transformatie nu juist afscheid van willen nemen. Wijkteams worden langs een oude meetlat gelegd: die van verkokerd werken en die van een keten van hulpverlening die uitgaat van het systeem van op- en afschalen van zwaarte en intensiteit van zorg.
Maar de wijkteams zijn niet het synoniem voor de transformatie; de bedoeling van de transformatie gaat veel verder. Opgroeien doe je in je omgeving, ingebed in een leefomgeving waarin gezin, onderwijs, sport en andere activiteiten, (medische) zorg en de buurt een belangrijke rol spelen. De bedoeling is dat jonge mensen opgroeien in een veilige en gezonde omgeving. Dat hoort hun eigen omgeving te zijn. Dáár gaat het om, niet of de gemeente de plek is waar je met vragen naar toe gaat. Je groeit op in een wijk binnen een gemeente, die graag wil dat deze wijken gezond en veilig zijn.
Dat gaat alleen lukken als álle betrokken partijen hierin de krachten bundelen. Dat is iets anders dan werken in een keten waarin ‘geëscaleerd wordt’ bij problemen. Het zou een samenwerkend partnerschap moeten zijn. Ook de term ‘toegang tot jeugdhulp’ komt uit die systeemwereld. Het gaat erom dat jeugdhulp gemakkelijk en laagdrempelig toegankelijk is, niet dat we een toegang organiseren die werkt als opschalingsmechanisme. Waar kinderen risico lopen en niet veilig kunnen opgroeien, moet snel, adequaat en deskundig gehandeld kunnen worden. Juist door een goede samenwerking in de eigen leefomgeving voorkomen we zoveel mogelijk dat kinderen niet meer in hun eigen omgeving kunnen opgroeien.
Wijkteams zijn één van de partners in dit geheel. Die zijn een onderdeel van wijkgericht werken met als doel een veilige, gezonde leefomgeving. Als dat lukt, ontwikkelen jonge mensen ook een gezond gemeenschapsgevoel, dat essentieel is om zelf ook een volwaardige medeburger te kunnen zijn.
De wijkteams hebben in hoog tempo vorm gegeven aan de uitgangspunten van de transformatie maar zijn nog steeds lerende, met name als het gaat om de samenwerking met onder andere de 2e-lijns zorg. Er wordt ervaring opgedaan met praktijken die van elkaar leren en waarin zich uitkristalliseert wat de werkzame elementen zijn en wat juist niet werkt. Maar de transformatie gaat over het héle stelsel. Wijkgericht werken komt alleen tot stand in de samenwerking met alle andere betrokkenen.
Dat is ook de reden waarom de Associatie Wijkteams samen met het OZJ en NJI een dialoogstuk opstelde als reactie op de actielijn ‘Verbeteren Toegang tot Jeugdhulp' uit het actieprogramma ‘Zorg voor de Jeugd’. Het doel daarvan is een dialoog over jeugdhulp die de leefwereld van kinderen en gezinnen versterkt, en over wat dat van alle partners vraagt. In die dialoog zoeken we naar gedeelde leidende principes (zoals toegankelijkheid, inclusiviteit, veiligheid en aanspreekbaarheid) en wat het van eenieder vraagt om daar invulling aan te geven. Daarmee wordt ook het waarde-gestuurd leren in de sector versterkt. Met elkaar zijn we nieuwe praktijken aan het ontwikkelen in de leefomgeving van jonge mensen. Dat is een omslag die meerdere jaren zal vragen. Het helpt niet om deze omslag te verengen tot een opdracht aan de wijkteams vanuit een visie die uitgaat van de systeemwereld.
(1) 'Wijkteams: één zwaluw maakt nog geen lente', Coen Dresen (Sociaalweb, april 2019)
--- Ingezonden reactie op blog 'Wijkteams: één zwaluw maakt nog geen lente' ---
