Vanaf 1 januari 2024 mogen e-sigaretten met een smaakje zoals tompouce, bubblegum of kersen niet meer verkocht worden. Het smaakjesverbod is een maatregel van het kabinet om de opkomst van e-sigaretten (ook wel vapes genoemd) onder met name jonge gebruikers tegen te gaan. Recent onderzoek van het Trimbos Instituut toonde aan dat zo’n 1 op de 5 jongeren (12-25 jaar) het afgelopen jaar vapes heeft gebruikt. Veel jongeren die vapen, roken daarnaast ook. Omdat verkopers een jaar de tijd hebben gehad zich aan te passen aan de nieuwe regels, start de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) vanaf januari direct met de handhaving van het smaakjesverbod. Alleen e-sigaretten met een tabakssmaak mogen dan nog verkocht worden.
Staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS): “We kijken hier al even naar uit, maar vanaf 1 januari komt er echt een einde aan de verkoop van die rare zoete smaakjes van vapes. Smaken als ‘unicorn-vanilla’ of ‘rainbow-lollipop’ zijn overduidelijk niet bedoeld om volwassen rokers van hun tabaksverslaving af te helpen, maar gericht op het aanspreken van een nieuwe jonge doelgroep. Vapen is voor heel veel jongeren in korte tijd iets heel normaals geworden en daar moeten we echt iets tegen doen. Niet alleen omdat vapen zelf allerlei gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Maar ook omdat zo’n 70% van de vapers het roken van tabak combineert met vapes. Om die superbelangrijke rookvrije generatie dichterbij te brengen en de gezondheid van jongeren te beschermen, is het essentieel dat we dit doen.”
Bij het toezicht op de naleving van het smaakjesverbod door de NVWA vanaf januari wordt er zoveel mogelijk gefocust op de bron, namelijk de bedrijven die e-sigaretten/vapes in de handelsketen brengen in Nederland. Naast dit toezicht bij producenten, importeurs en distributeurs gaat er ook gecontroleerd en opgetreden worden bij fysieke verkooppunten zoals winkels. Online verkoop van tabak en e-sigaretten is sinds 1 juli 2023 in zijn geheel verboden en wordt ook als zodanig gehandhaafd.
Bij het in de handel brengen van vapes met smaken die niet voldoen aan de eisen uit de Tabaks- en rookwarenwet - alleen e-sigaretten met tabakssmaak mogen nog verkocht worden - treedt de NVWA op met een boete die kan oplopen tot 4.500 euro. Dit bedrag is in de Tabaks- en rookwarenwet vastgelegd. Daarnaast kan bij producenten, importeurs en distributeurs via een last onder dwangsom (LOD) gemaand worden om de producten uit de handel te halen. Dat wil zeggen dat ze een dwangsom moeten betalen voor elke keer dat geconstateerd wordt dat ze niet voldoen aan de opgelegde last zoals het terugroepen van de vapes uit het handelskanaal. De dwangsom wordt per bedrijf bepaald en kan vele malen hoger zijn dan 4.500 euro.
