Het onderzoeksbureau Public Procurement Research Center (PPRC) heeft de Database gemeentelijke zorginkoop 2021 met contract-eigenschappen opgeleverd. Dit jaar zijn er aanmerkelijk minder nieuwe contracten dan in eerdere jaren. Zo zijn er voor jeugdhulp 171 nieuwe contracten gestart op 1 januari van dit jaar tegen 326 in 2020. Voor maatschappelijke ondersteuning is dat 123 nieuwe contracten tegen 308 vorig jaar. De belangrijkste oorzaak hiervan lijkt corona. De effecten van corona zien we mogelijk ook terug in de wijze waarop gecontracteerd is en zelfs de vorm van het contract, waarbij aanbestedingen gericht op meer complexe veranderingen (selectiever inkopen, wijziging in bekostiging) mogelijk zijn uitgesteld.
Het programma Inkoop en Aanbesteden Sociaal Domein heeft in de afgelopen jaren aan PPRC gevraagd de Monitor gemeentelijke zorginkoop op te stellen. Zo zijn er monitoren opgesteld voor de jaren 2018, 2019 en 2020. Bij deze rapporten heeft PPRC ook steeds de achterliggende database met contract-eigenschappen beschikbaar gesteld.
De databases zijn een waardevolle bron van informatie. Zo kan een gemeente zien welke aanbestedingen door andere gemeenten in het afgelopen jaar zijn uitgevoerd of er aan staan te komen. Gemeenten kunnen eventueel kennis nemen van elkaars ervaringen of samenwerken bij nieuwe aanbestedingen.
Aanbieders kunnen zien welke aanbestedingen eraan staan te komen en daar wellicht in hun bedrijfsvoering rekening mee houden. Daarnaast biedt de database een schat aan informatie voor kenniscentra en wetenschappelijk onderzoek op het gebied van inkoop in de jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning.
Voor 2021 heeft het programma aan PPRC gevraagd om voor de sector wederom een database met contracteigenschappen aan te leveren. Deze Database gemeentelijke zorginkoop 2021 is nu beschikbaar.
Let op: het gaat om contracten die op 1 januari 2021 van kracht zijn. Deze kunnen in 2020 zijn aanbesteed, maar ook (veel) eerder.
In het afgelopen jaar hebben de maatregelen als gevolg van COVID-19 ook op de gemeentelijke zorginkoop invloed gehad. Zo valt op dat in deze database veel minder nieuwe contracten zijn ingegaan dan in eerdere jaren, ongeveer de helft. Zo zijn er voor jeugdhulp 171 nieuwe contracten gestart tegen 326 in 2020. Voor maatschappelijke ondersteuning is dat 123 nieuwe contracten tegen 308 vorig jaar. De belangrijkste oorzaak hiervan lijkt corona.
Gemeenten hebben in veel gevallen gekozen voor stabiliteit van het hulpaanbod door het verlengen van bestaande contracten. Voor een veel kleiner deel is dit het gevolg van de al langer zichtbare trend dat gemeenten meer langdurige contracten – opties tot verlenging meegerekend – aangaan, waardoor er in de loop der jaren minder hoeft te worden ingekocht. De effecten van corona zien we mogelijk ook terug in de wijze waarop gecontracteerd is en zelfs de vorm van het contract, waarbij aanbestedingen gericht op meer complexe veranderingen (selectiever inkopen, wijziging in bekostiging) mogelijk zijn uitgesteld. De data van het afgelopen jaar geven daarmee potentieel geen goed beeld van de bredere trends in de sector.
De trend naar langdurige contracten is in het afgelopen jaar gestabiliseerd. Van de nieuwe contracten voor jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning hebben 65% een maximale looptijd van 6 jaar of langer tegen 58% vorig jaar. Dit is dus iets gestegen. Voor jeugdhulp zijn er meer kortlopende contracten met een maximale looptijd van 2 jaar afgesloten, namelijk 32% tegen 21% vorig jaar. Voor maatschappelijke ondersteuning is dit daarentegen wat gedaald, naar 4% voor de nieuwe contracten tegen 9% vorig jaar.
Voor de nieuwe contracten voor jeugdhulp (171) hebben gemeenten voornamelijk gekozen voor subsidies (34) en open house (130). Voor de inkoop van maatschappelijke ondersteuning is het aandeel selectieve inkoop (onderhandse en selectieve procedures) echter gelijk gebleven, namelijk ongeveer een kwart van de nieuwe contracten voor 2021 en 2020.
De gemiddelde omvang van de samenwerkingsverbanden bij gezamenlijk aanbesteden is voor zowel jeugdhulp als maatschappelijke ondersteuning hetzelfde gebleven. Wel zijn er voor jeugdhulp relatief meer nieuwe contracten voor slechts één gemeente (acht van 171 contracten) ten opzichte van 2020 (negen van 326 contracten). Voor maatschappelijke ondersteuning zijn er daarentegen relatief iets minder nieuwe contracten voor slechts één gemeente (5%) ten opzichte van 2020 (7%).
Tenslotte valt op dat in 70% van de gevallen inspanningsgerichte bekostiging is toegepast in nieuwe contracten tegen 44% voor 2020. Dit is ten koste gegaan van het gebruik van outputgerichte bekostiging in nieuwe contracten. De toepassing van taakgerichte bekostiging is over het geheel iets gedaald, naar 4% in de nieuwe contracten tegen 6% vorig jaar.
Bekijk hier de Database gemeentelijke zorginkoop 2021
Bekijk hier de Legenda behorende bij Database gemeentelijke zorginkoop 2021
