Uit de Woonmonitor 2015 blijkt dat nieuwe woonvormen voor ouderen nog onbekend zijn, terwijl die hard nodig zijn nu steeds meer ouderen tot op hoge leeftijd zelfstandig blijven wonen. Wij verzamelden voor u 8 voorbeelden van nieuwe woonvormen voor ouderen.
Bijzondere woningtoewijzing bij mantelzorg
De in de gemeente Druten werkzame woningcorporaties (Standvast Wonen en Woonstichting de Kernen) hebben bij wijze van pilot een reglement opgesteld voor bijzondere woningtoewijzing bij mantelzorg. Een huurder die mantelzorg ontvangt of verleent kan een verzoek indienen om van woning te wisselen op het moment dat er een woning beschikbaar komt in de nabijheid van de mantelzorger of -verzorgde. Aanleiding voor dit experiment is dat de gemeente en de corporaties constateerden dat het voor bewoners van sociale huurwoningen moeilijk is een familielid in huis te nemen om zorg te verlenen omdat de woningen daarvoor onvoldoende ruimte bieden. Mantelzorg is zwaar, zeker als de verzorgde en de mantelzorger ver uit elkaar wonen. Door mensen de gelegenheid te geven om dichtbij elkaar te gaan wonen, worden mantelzorgers ontlast. Omdat als voorwaarde voor deelname aan de regeling geldt dat de persoon die verhuist al een woning huurt van een van de woningcorporaties, gaat de regeling niet ten koste van het aantal beschikbare huurwoningen. Er komt immers altijd ook een woning vrij.
Groepswonen
In 1986 nam een aantal mensen het initiatief om een woongroep op te zetten. Bewust is gekozen voor een kleinschalig complex om zo meer een band met elkaar te hebben en beter rekening met elkaar te kunnen houden. Men wist precies hoe en waar men deze woongroep wilde opzetten. Ieder lid kreeg een taak bij het realiseren van de woongroep; zo was iedereen van meet af aan betrokken. In 1989 is het wooncomplex gereed gekomen.
Kangoeroewoning
In maart 2014 heeft Woningcorporatie Lefier elf kangoeroewoningen opgeleverd aan de Curaçaostraat aan de noordzijde van het Groningse centrum. Elke kangoeroewoning bestaat uit twee appartementen, een voor de mantelzorger en een voor de mantelzorgontvanger. De appartementen, een groot appartement van 109 m2 en een kleiner appartement van 86m2, zijn met elkaar verbonden door een geluidsdichte tussendeur. Dit biedt bewoners de mogelijkheid om de mantelzorg naar eigen wens en op maat in te vullen. Mantelzorger en mantelzorgontvanger hoeven geen familie te zijn. Elk appartement heeft een eigen huisnummer, een eigen voordeur en een eigen huurcontract. Bewoners worden daarom niet gekort op een eventuele uitkering (op grond van de kostendelersnorm). De gemeente Groningen heeft hierin vanaf de start actief meegedacht. Alle appartementen hebben een sociale huur, maar Lefier hanteert bij de toewijzing geen inkomensgrens. Hiermee maakt Lefier het ook mogelijk om een kangoeroewoning te huren als een van de huurders een inkomen boven de toewijzingsgrens heeft. Hierbij maakt Lefier gebruik van zijn 10% vrije toewijzingsruimte. Bij het aangaan van de huurovereenkomst wordt vastgelegd dat deze wordt beëindigd als een van de huurders van de mantelzorgcombinatie de huur opzegt. Dit houdt in dat de overgebleven huurder uit de appartementen moet vertrekken. Op deze manier worden de appartementen beschikbaar gehouden voor de doelgroep waarvoor ze oorspronkelijk bestemd zijn
Meegroeiwoningen
In de Rijense nieuwbouwwijk Vliegende Vennen Noord (gemeente Gilze en Rijen) is een project met meegroeiwoningen gebouwd. De reden om meegroeiwoningen te bouwen was dat er enerzijds grote vraag was naar betaalbare starterswoningen, maar tegelijkertijd werd geconstateerd dat jongeren zochten naar volwaardige woningen en niet naar kleine huisjes waar ze weer snel zouden uitgroeien. De meegroeiwoningen bieden starters de kans om een betaalbare woning te kopen en deze uit te breiden als ze daarvoor de financiële ruimte hebben. De Rijense meegroeiwoning start met een compacte basis van ongeveer 60 m2 op een kaveloppervlak van bijna 160 m2 . Deze basiswoning valt het best te karakteriseren als een grondgebonden appartement met alle nodige voorzieningen en heeft een vrij-op- naamprijs van €127.525. De eerste uitbreiding betreft de aanbouw van een extra slaapkamer van 15 m2 op de begane grond, een ruimere hal en een extra bergingsruimte. De tweede stap is een dakopbouw van 30 m2 waarin een badkamer en een nieuwe slaapkamer zijn gesitueerd. In de derde fase kan de bovenverdieping uitgebreid worden met één of twee extra slaapkamers van elk 15 m2. In de eventuele vierde en laatste fase kan er op de begane grond een extra badkamer en slaapkamer aangebouwd worden. De woning is hiermee volledig levensloopbestendig. Doordat de stappen van tevoren zijn uitgedacht, hoeven eigenaren geen onnodige sloop- en verbouwkosten te maken en maar een keer een architect te betalen. De woningen zijn gebouwd in collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO).
Meergeneratiehuizen in een bestaand gebouw
Een voorbeeld van een meergeneratiewoning in een bestaand gebouw is de generatieboerderij van de familie Bouma/Visser in Makkinga (Ooststellingwerf). De boerderij die de dochter en schoonzoon hebben gekocht is voorzien van een bijgebouw dat zelfstandig kan worden bewoond. De aanleiding was dat zij op zoek waren naar een vrijstaande woonboerderij. Aangezien het huis waar de heer en mevrouw Bouma op dat moment woonden (een verbouwd woonboerderijtje) een flinke overwaarde had, wilden zij hun dochter wel financieel helpen. Uiteindelijk besloten ze gezamenlijk een woonboerderij te kopen waar ze met drie generaties konden wonen. Nu wonen dochter en schoonzoon met drie kinderen in de woonboerderij en de heer en mevrouw Bouma in het bijgebouw. Dochter en schoonzoon zijn eigenaar van de totale woning, de heer en mevrouw Bouma huren het bijgebouw. Onderling zijn afspraken gemaakt over de wederzijdse ondersteuning en de verdeling van de kosten. Zo passen de grootouders momenteel twee dagen per week op de (klein)kinderen in ruil voor mantelzorg als dit later nodig mocht zijn. De familie heeft onderzocht of het splitsen van het perceel een mogelijke optie was (in verband met mogelijke nadelige financiële consequenties van het voeren van een gezamenlijk huishouden). De gemeente Ooststellingwerf wilde hieraan niet meewerken omdat de provinciale verordening woningsplitsing in het buitengebied niet toetstaat.
Meergeneratiehuizen in nieuwbouwwijk
De wijk Lanxmeer in de gemeente Culemborg is een experimentele nieuwbouwwijk die gebaseerd is op duurzame stedelijke ontwikkeling. Bouwen met natuurlijke materialen en ontwerpen in samenwerking met toekomstige bewoners en gebruikers staan centraal. De familie Van Wiggen bouwde een ecologische meergeneratie woon-werkwoning. De woning biedt ruimte aan meerdere generaties onder een dak en aan een fysiotherapiepraktijk. Het huis is zo gebouwd dat het van binnen makkelijk is aan te passen en is levensloopbestendig. Het gezin Van Wiggen woont nu in de woning met opgroeiende kinderen. Binnenkort komen ook de grootouders in het huis wonen. De woning biedt voldoende mogelijkheden om ook de kinderen te huisvesten als zij zelf een gezin hebben. Van Wiggen heeft gedurende de ontwikkeling de volledige steun van de gemeente Culemborg ontvangen. De gemeente had bij het opstellen van het bestemmingsplan al zoveel mogelijk flexibiliteit ingebouwd en was optimaal ingesteld op het faciliteren van zelfbouwers met speciale wensen. Op het perceel was één woning gepland. Toen de familie Van Wiggen de gemeente vroeg om op het perceel twee zelfstandige woningen te bouwen, werkte de gemeente daaraan mee. De woning is een geheel, maar bestaat feitelijk uit twee woningen met ieder een eigen adres.
Meergeneratiewijk
In Nijmegen-Lent wordt een woonwijk ontwikkeld waar mensen van alle leeftijden samenleven. Uitgangspunt van dit woonconcept is dat het toekomstbestendiger is dan de traditionele woongemeenschappen voor senioren waarin enkel 55-plussers bij elkaar leven. In de wijk worden woningen ontwikkeld die verschillen in types en grootte. Om aanspraak te maken op een woning moeten bewoners zich daadwerkelijk conformeren aan een aantal afspraken over het gemeenschappelijk samenleven. De initiatiefnemers beschrijven de woonvorm als: ‘een dynamisch en toekomstwijzend model voor samen leven en wonen, waarin de onderlinge betrokkenheid kan groeien en de druk op kosten, voor bijvoorbeeld kinderopvang en ouderen- en gehandicaptenzorg, kan worden beperkt.’ In totaal omvat het project 47 woningen, waarvan 8 koopwoningen en 39 sociale huurwoningen.
Thuishuis
Het Thuishuis is een gewoon huis in een straat waar circa 5 tot max. 7 personen met elkaar onder één dak wonen. De bewoners, mannen/vrouwen (60+) hebben er elk hun eigen woonruimte (circa 40 m²) die bestaat uit een woonkamer, een slaapkamer en een badkamer/toilet. Zij richten deze ruimte naar eigen smaak en behoefte in. Met elkaar delen de bewoners een keuken, een woonkamer, een hobbyruimte, logeerkamer en bij voorkeur een tuin (leefruimte circa 80 m² per persoon). Het Thuishuis staat in de wijk waaruit de bewoners van het Thuishuis afkomstig zijn. Het huis ligt op een centrale plek in deze woonkern en in de nabijheid van belangrijke voorzieningen als winkels, openbaar vervoer, gezondheidscentrum, kerk/moskee, etc.
Lees ook
Dossier langer zelfstandig wonen
