Een internationale groep onderzoekers heeft een nieuwe rekenmethode ontwikkeld om bij mensen met geheugenklachten het risico op alzheimer te berekenen. Sommige mensen met geheugenklachten krijgen de diagnose ‘MCI’ of ‘milde cognitieve klachten’. Tot nu toe gaf die diagnose veel onzekerheid, want ongeveer de helft van de mensen krijgt binnen een aantal jaren dementie. Het was echter niet te voorspellen wie.
Met de nieuwe rekenmethode is een preciezere voorspelling te maken. Leider van het onderzoek, prof. dr. Wiesje van de Flier van Alzheimercentrum Amsterdam, publiceerde de resultaten in het toonaangevende tijdschrift Lancet Neurology. Het onderzoek werd mede mogelijk gemaakt door een subsidie van 100.000 euro van Alzheimer Nederland. De komende jaren gaan de onderzoekers werken aan de verspreiding van de methode binnen de Nederlandse praktijk.
Het ontwikkelde rekenmodel houdt rekening met leeftijd, geslacht, de uitslagen van hersenscans en de analyse van eiwitten in het hersenvocht. Van der Flier: “Artsen op de geheugenpoli weten vaak niet hoe ze patiënten met milde cognitieve klachten kunnen adviseren. Tot nu konden ze enkel spreken in algemene termen als: ‘er is een kans van 50% dat u met deze klachten dementie gaat ontwikkelen’. Dat geeft veel onrust en onduidelijkheid.”
Bij milde cognitieve klachten was het altijd lastig om de informatie uit medische onderzoeken te vertalen in een precieze voorspelling van het risico op dementie. Van der Flier: “Nu kunnen we met deze modellen het individuele risico op dementie voorspellen. Het voorspel-model geeft ook aan als de kans op dementie juist klein is. In dat geval kunnen behandelaars deze patiënten geruststellen.”
Zo geeft het model bij de één bijvoorbeeld aan dat het risico op dementie hoog is. Bijvoorbeeld zo’n 40% in een jaar, 88% in drie jaar en 97% in vijf jaar. Bij de ander kunnen de testen juist vertellen dat er weinig reden tot ongerustheid is. Zo kan de app iemand met gunstige uitslagen vertellen dan zijn kans op dementie bijvoorbeeld 1% is in één jaar, 5% in drie jaar en 8% in vijf jaar.
Er is nog geen effectieve therapie beschikbaar wanneer de diagnose alzheimer is gesteld of wanneer die kans op deze ziekte hoog is. Maar door het rekenmodel krijgt de patiënt wel antwoord op de vraag ‘wat kan ik verwachten?’ en dat geeft zo ook zekerheid. Patiënten hebben dan de mogelijkheid om bijvoorbeeld zorg te gaan organiseren.
De app wordt nog maar in enkele geheugenpoli’s toegepast. De onderzoekers werken daarom nu aan een versie die breder toegepast kan worden. In de tussentijd kunnen mensen met geheugenklachten die een geheugenpoli bezoeken het best goed met de arts in gesprek gaan over de (on)mogelijkheden van onderzoek. Want ook met alle mogelijke onderzoeken is er nooit met 100% zekerheid te zeggen of iemand wel of geen dementie krijgt.
Alzheimercentrum Amsterdam doet ook onderzoek naar de consulten van de arts met iemand met geheugenproblemen. Zo blijkt dat er veel zaken zijn die belangrijk zijn om te bespreken, maar die niet altijd genoemd worden. Eerder schreven we over dit onderzoek naar de communicatie tussen patiënt en arts. In het artikel staan tips voor de gesprekken rondom de diagnose.
