Een hechtere samenwerking tussen het sociale en economische domein creëert kansen voor beide sectoren. Beheersing van verzuimkosten: gezondere werknemers zorgen voor minder verzuim. Duurzaam werkgeverschap: werkgevers tonen zorg voor hun werknemers door hen te ondersteunen bij persoonlijke problemen. Bereiken van hulpbehoevende inwoners: het sociaal domein kan via werkgevers in contact komen met mensen die anders moeilijk te bereiken zijn.
Op 13 juni 2024 presenteerde het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) het rapport “Zien, luisteren en helpen”. Dit rapport is een vervolg op het eerdere onderzoek “Gezien, gehoord en geholpen willen worden” en richt zich op de uitdagingen binnen het sociaal domein. Zoals het bereiken van inwoners met hulpvragen. Gemeenten veronderstellen vaak dat de toegang tot hulp laagdrempelig is, maar het SCP toont aan dat de aanpak nog te aanbodgericht is. Hierdoor blijven mensen die geen vertrouwen hebben in de overheid of hun problemen liever voor zichzelf houden vaak onder de radar. Dit leidt niet alleen tot grotere problemen in het sociaal domein, maar heeft ook gevolgen voor het economisch domein.
Wanneer inwoners kampen met problemen zoals overgewicht, eenzaamheid of schulden, worden zij vaak zowel door het sociaal domein als het economisch domein (de werkgever) ondersteund. Deze steun wordt afzonderlijk van elkaar geboden. Deze gescheiden aanpak leidt tot dubbele kosten. Een werknemer die bijvoorbeeld door overgewicht ziek wordt, leidt tot verminderde productiviteit en verhoogd ziekteverzuim voor de werkgever. Tegelijkertijd stijgen de zorgkosten door een verhoogde vraag naar huisartsenzorg, diëtisten, en andere specialisten.
Werkgevers hebben belang bij gezonde werknemers. Het is belangrijk om een evenwicht te vinden tussen het stimuleren van een gezonde levensstijl en het respecteren van de privacy van werknemers. Wat een werknemer buiten werktijd doet, valt in principe buiten de invloedssfeer van de werkgever. Echter, als privéactiviteiten de werkprestaties negatief beïnvloeden, wordt het een grijs gebied. Deze balans moet zorgvuldig worden afgewogen. Het is de vraag hoe ver een werkgever mag gaan in het beïnvloeden van het privéleven van werknemers.
Een samenwerking tussen het sociaal en economisch domein kan bijdragen aan het tijdig signaleren van hulpvragen en het voorkomen van verdere problematiek. Werkgevers kunnen een preventieve rol spelen door werknemers te informeren en te stimuleren om contact op te nemen met het sociaal domein. Dit kan voorkomen dat hulpvragen escaleren en dubbele kosten voorkomen.
Praktische ondersteuning door werkgevers kan onder andere bestaan uit:
Verwijzen naar het sociaal domein en onafhankelijke cliëntondersteuning.
Adviseren over lokale welzijnsorganisaties.
Doorverwijzen naar initiatieven zoals schuldhulpverlening, vitaliteitsweken of mantelzorgbijeenkomsten.
Je zou het kunnen vergelijken met een hotelmedewerker die een gast naar de juiste toeristische bezienswaardigheden verwijst; de hotelmedewerker biedt advies, maar voert de activiteiten niet zelf uit. Zo kan de werkgever werknemers de weg wijzen naar ondersteuning zonder zelf de rol van hulpverlener op zich te nemen.
Het ondernemersloket van de gemeenten kan een verbindende brug zijn tussen het sociaal en economisch domein. Het sociaal domein kan het aanbod en de contactgegevens plaatsen op het ondernemersloket en/of een presentatie geven bij ondernemersverenigingen. Dit zorgt ervoor dat ondernemers op de hoogte zijn van het aanbod zodat zij daarmee beter kunnen aansluiten op de vragen van hun werknemers.
Het sociaal en economisch domein kunnen samenwerken op thema’s zoals:
Eenzaamheid
Schulden
Verslavingen
Mantelzorg
Overgewicht en obesitas
Discriminatie
Diabetes
Werknemers bewust maken van initiatieven binnen het sociaal domein kan leiden tot een verbetering van hun welzijn. Voorbeelden van initiatieven die hieraan bijdragen zijn bevoordeeld gecombineerde leefstijlinterventies (GLI), vitaliteitsweken of activiteiten tegen eenzaamheid. Dit leidt tot lagere verzuimkosten, verhoogde tevredenheid en behoud van gezonde werknemers. Werkgevers kunnen zich aansluiten bij bestaande sociale programma’s, waardoor zij zelf geen interventies hoeven te ontwikkelen.
De uitdagingen binnen het sociaal domein hebben direct invloed op het economisch domein en omgekeerd. Een geïntegreerde aanpak waarbij werkgevers en het sociaal domein samenwerken, biedt kansen om problemen vroegtijdig te signaleren en aan te pakken. Dit leidt tot lagere kosten, minder verzuim, en gezondere werknemers die beter functioneren in zowel hun privéleven als op de werkvloer. Deze samenwerking is niet alleen wenselijk, maar ook noodzakelijk om de maatschappelijke en economische kosten beheersbaar te houden.
