De afgelopen jaren is er een stroomversnelling aan mogelijkheden ontstaan om technologie in te zetten bij revalidatie. Hoe kan e-health de ergotherapeut én de revalidant ondersteunen bij geriatrische revalidatie?
Door Magriet Pol
In 2040 bestaat de Nederlandse bevolking uit ruim 25% 65-plussers, voorspelt het Centraal Bureau voor de Statistiek. De komende jaren stijgt de zorgvraag terwijl personeelstekorten het lastig maken om aan die zorgvraag te voldoen. Mensen blijven langer thuis wonen en ergotherapeuten zullen meer mensen thuis gaan begeleiden. Technologie gaat in de toekomst dus een belangrijke rol spelen om te kunnen voldoen aan toenemende vraag aan zorg. Ook binnen de geriatrische revalidatie is dit aan de orde waarbij de revalidatie steeds meer ambulant, in de eigen omgeving van de revalidant plaatsvindt.
Thuis is de beste plek om te revalideren. Dat is immers de plek waar de revalidant de dagelijkse activiteiten uitvoert en waar hij/zij zo lang mogelijk wil blijven wonen. Slimme technologie zoals e-health is een van de oplossingsrichtingen die daarbij kan helpen. Zo kan een ergotherapeut door het gebruik van een activiteitensensor en online coaching via beeldbellen mensen op afstand ondersteunen bij het blijven doen van hun dagelijkse activiteiten. Uiteraard is het nodig om een goed beeld van het functioneren thuis te krijgen en om bepaalde dagelijkse activiteiten samen door te nemen en te oefenen. Maar dit hoeft niet voor elke afspraak. De combinatie van fysiek huisbezoek en e-health afspraken zorgt ervoor dat je als ergotherapeut tijd over houdt voor andere taken, zoals het afstemmen van de revalidatie met de betrokken wijkverpleging en huisarts of het uitwerken van een programma van eisen voor een voorziening in de woning.
'Bovendien kan de extra informatie die de revalidant via de technologie krijgt bijdragen aan zelfregie en vertrouwen; de basis op weg naar een goed herstel.'
De vraag ‘kan een ergotherapeut de begeleiding wel op afstand doen’, kan ik zeker positief beamen. De technologie vervangt niet het persoonlijke contact maar is ondersteunend daaraan. Door de technologie krijg je als ergotherapeut meer informatie over een revalidant, het is een extra informatiebron die helpt om op tijd iets te signaleren of beslissingen te nemen.
Een ergotherapeut is de expert in het mogelijk maken van dagelijkse handelingen en geeft samen met de revalidant het ergotherapeutische proces vorm. We weten dat ‘het doen’, het uitvoeren van dagelijkse activiteiten belangrijk is voor gezondheid en welzijn. Vaak zijn we ons daarvan niet bewust omdat het veelal om activiteiten gaat waar we niet over nadenken, die we zo vanzelfsprekend vinden dat we er niet bij stil staan, zoals jezelf aankleden, het doen van boodschappen, het koken van een maaltijd of op de fiets stappen om op bezoek te gaan bij een goede vriendin.
Door een aandoening zoals een beroerte is het dagelijks handelen voor mensen vaak niet meer vanzelfsprekend. De meerwaarde van de ergotherapeut is dan om samen met de revalidant te onderzoeken welke de mogelijkheden er zijn om de dagelijkse activiteiten thuis weer op te pakken. of bij te sturen te onderzoeken en te oefenen. Uiteindelijk draagt de ergotherapeutische ondersteuning bij aan het weer mee kunnen doen aan het dagelijks en maatschappelijk leven.
'Als ik aan mensen vertel over het gebruik van e-health zoals het gebruik van sensoren en beeldbellen door een ergotherapeut om de geriatrische revalidatie te ondersteunen, krijg ik vaak vragen als ‘kunnen en willen ouderen wel technologie gebruiken’ of ‘kan een ergotherapeut de begeleiding wel ‘op afstand’ doen?'
De vraag ‘willen en kunnen mensen technologie gebruiken’ kunnen we positief beantwoorden. In eerder onderzoek bij ouderen na een heupfractuur waarbij we e-health hebben ingezet, is aangetoond dat veel ouderen gebruik kunnen en willen maken van de technologie. Zeker als ze daardoor langer thuis kunnen blijven wonen. Belangrijk is daarbij dat je als ergotherapeut mensen informeert en adviseert hoe de technologie hen ondersteunt. Als mensen begrijpen waaróm ze technologie gaan gebruiken, accepteren en gebruiken ze het eerder.
Mijn missie voor de komende jaren is het innoveren van de geriatrische revalidatie, door ergotherapeuten en andere professionals te ondersteunen om zowel bestaande e-health zoals activiteitenmonitoring en beeldbellen in hun werkwijze te integreren als het ontwikkelen van nieuwe e-health toepassingen om de revalidatie thuis te ondersteunen. Hiermee hoop ik dat revalidanten sneller met ontslag naar huis kunnen en met de juiste ondersteuning van e-health thuis kunnen revalideren en zo lang mogelijk blijven wonen en participeren in hun eigen omgeving.
De inzet van technologie vraagt wel nieuwe competenties van ergotherapeuten omdat je op een andere manier gaat werken. Ik verwacht dat door de samenwerking binnen dit project met verschillende zorgorganisaties en met hogescholen met een opleiding ergotherapie, aankomend ergotherapeuten al in hun opleiding leren werken met e-health en dat ergotherapeuten in heel Nederland steeds meer vaardigheden krijgen om deze nieuwe methode van revalideren toe te passen.
