Ervaringsdeskundigen met een crimineel verleden en jonge cliënten met crimineel gedrag herkennen zich in elkaar. Ervaringsdeskundigen hebben meer empathie, oordelen minder en begrijpen dat stoppen met crimineel gedrag lastig is. Dit blijkt uit het proefschrift van onderzoeker Margriet Lenkens, dat ze dinsdag 26 april bij het Erasmus MC verdedigt.
Margriet Lenkens
Ondersteuning door ervaringsdeskundigen wordt gewaardeerd door zowel de cliënten als de deskundigen zelf , stelt promovendus Margriet Lenkens. ‘Voor jonge cliënten met crimineel gedrag kunnen mensen die een verleden in de criminaliteit hebben een geloofwaardig rolmodel vervullen. Ze bieden hoop en perspectief doordat ze ‘geslaagd’ zijn ondanks een moeilijk verleden.’ Lenkens is dan ook positief over de inzet van ervaringsdeskundigen, maar plaatst wel een kanttekening. ‘We kunnen niet zeggen dat het ook bijdraagt aan minder delictgedrag bij cliënten.’
Lenkens onderzocht bij Onderzoeksinstituut IVO en het Erasmus MC de behoefte aan steun en hulp van jonge mensen die crimineel gedrag vertonen. Daarnaast onderzocht zij een vorm van ondersteuning die mogelijk bij hun behoeften aansluit, namelijk ondersteuning door personen met een crimineel verleden, ervaringsdeskundigen dus.
Deze personen met ervaringskennis van crimineel gedrag en strafrechtelijke gevolgen werken bijvoorbeeld als jongerenwerker of als hulpverlener in de forensische zorg, en bieden cliënten vaak emotionele en praktische ondersteuning. In dit contact herkennen ervaringsdeskundige en cliënt zich vaak in elkaar.
Uit de interviews en uitgebreide literatuurstudie blijkt dat ervaringsdeskundigen meer van zichzelf delen dan professionals zonder een verleden in de criminaliteit. Daarnaast vinden zij het belangrijk om een gelijkwaardig en oprecht contact met de cliënt te hebben. Hierdoor kan er sneller of makkelijker een vertrouwensband ontstaan. Daarbij begrijpen ervaringsdeskundigen goed dat het stoppen met criminaliteit lastig is, en met vallen en opstaan verloopt.
Lenkens ziet kansen voor de inzet van de ervaringsdeskundigen: ‘Organisaties in de forensische sector, zoals (jeugd)gevangenissen en instellingen voor forensische zorg, kunnen op basis van dit onderzoek de inzet van ervaringsdeskundigen overwegen.’
Het is volgens Lenkens belangrijk dat beide partijen praten over de vooroordelen die ze over elkaar hebben. ‘Bijvoorbeeld dat de ervaringsdeskundige onbetrouwbaar zou zijn en de niet-ervaringsdeskundige geen oprechte intenties zou hebben.’ Ook zou er meer training en opleiding van ervaringsdeskundigen moeten komen vindt Lenkens: ‘Een opleiding voor ervaringsdeskundigen zorgt ervoor dat ze kunnen reflecteren op hun verleden en dat ze zich niet alleen op eigen ervaringen baseren’.
