In lijn met de afspraken uit het Integraal Zorg Akkoord (IZA) hebben de 39 zorgregio's in de tweede helft van 2023 intensief gewerkt aan het vormgeven van regioplannen. Alle regio’s hebben inmiddels een regioplan gepresenteerd, met daarin de doelstellingen en bijbehorende regionale afspraken om de gezamenlijke uitdagingen aan te pakken. In dit artikel gaan we in op het onderdeel digitalisering en gegevensuitwisseling en beschrijven we wat er nodig is voor de volgende stap in de uitwerking.
Gezien de brede opgave van het IZA omvatten de regioplannen diverse thema's en aandachtspunten. Binnen de IZA-afspraken zijn er per thema specifieke richtlijnen vastgesteld. Daarnaast zijn er meerdere thematafels opgezet, waaronder de thematafel Digitalisering & Gegevensuitwisseling, waar vertegenwoordigers van verschillende koepelorganisaties en brancheverenigingen aan deelnemen.
Deze thematafel richt zich op het behalen van de volgende vier doelstellingen:
Elektronische gegevensuitwisseling is de standaard in de zorg.
Inwoners van Nederland hebben in 2025 digitaal toegang tot en de beschikking over hun eigen zorggegevens.
Om de zorg toegankelijk, kwalitatief en betaalbaar te houden, is transformatie nodig naar hybride zorg.
Data worden digitaal, eenduidig en gestandaardiseerd geregistreerd in het zorgproces en beschikbaar gesteld voor diverse secundaire doelen.
In 32 van de 39 (82%) regioplannen staan IZA-doelen en ‑afspraken op het gebied van digitalisering en gegevensuitwisseling beschreven, variërend in de mate van detail en concretisering. Zo omvatten slechts 3 van de 32 regioplannen concrete afspraken.
[1] De regiobeelden en regioplannen zijn te vinden op de website van de Juiste Zorg op de Juiste Plek
Voorbeelden van afspraken over digitalisering en gegevensuitwisseling uit de regioplannen
Realiseren van optimale databeschikbaarheid en gegevensuitwisseling, met randvoorwaarden voor een applicatielandschap, regioarchitectuur en een verplichtende, dekkende governance.
Bevorderen van eigen regie door het inzetten van applicaties voor ondersteuning van de zorg. Denk aan zorg op afstand, een persoonlijke gezondheidsomgeving en dataplatformen.
Verhogen van productiviteit en efficiency door beter samen te werken. Hierbij is het van belang dat de digitale gegevensuitwisseling op orde is. Doelen betreffen daarom het verkrijgen van breed inzicht in capaciteit om onderlinge coördinatie vlotter te laten verlopen en de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Daarnaast kan de productiviteit verhoogd worden door het ontwikkelen van hybride zorgpaden en door herverdeling van de zorg.
Vergroten van het bewustzijn van het nut van de inzet van digitalisering.
Waarborgen van de privacy van inwoners en veilige uitwisseling van data.
Aandacht voor digitale inclusie en digivaardigheid.
Verder wordt in 7 van de 32 (18%) regioplannen niets vermeld over digitalisering en gegevensuitwisseling.
Als we nog iets specifieker kijken naar de doelstellingen van de thematafel Digitalisering & Gegevensuitwisseling, blijken deze in verschillende mate terug te komen in de regioplannen. In 2 (5%) van de plannen zijn (voorwaarden voor) gegevensuitwisseling en databeschikbaarheid niet opgenomen. In 8 (21%) van de plannen staat niets vermeld over transformatie naar passende hybride zorg. En in slechts 2 (5%) van de regioplannen gaat zowel de doelstelling gegevensuitwisseling als transformatie naar hybride zorg gepaard met concrete afspraken.
De afgelopen tijd heeft Berenschot vijf regio's begeleid bij het ontwikkelen van regioplannen. De ervaring leert dat regio’s enige schroom ervaren bij concretiseren van afspraken op het gebied van digitalisering en gegevensuitwisseling. Dan kan het voor de verdere uitwerking van de plannen nuttig zijn om voorbeelden uit andere regio's te bekijken. Met de voltooiing van alle 39 regioplannen is er een kans om doelstellingen die relevant zijn voor meerdere regio's te gebruiken voor inspiratie.
Want bij de aanpak van regionale digitale samenwerking rijzen nog veel vragen. Er moeten voorwaarden worden vastgesteld voor een effectieve samenwerking, zoals een gezamenlijke visie, ambities, financiering, inzicht in technische mogelijkheden, dataplatformtechnieken, standaardisatie, mededinging, eigenaarschap, privacy en governance. Door hier antwoorden op te formuleren, ontstaat een blauwdruk voor de realisatie van digitale transformatie in de zorg.
