Het verschilt nogal hoe zorgaanbieders omgaan met het toepassen van dwang in de zorg, en met het verminderen daarvan. Veel zorgaanbieders moeten beter letten op de belangen van hun cliënten in verpleeghuizen, in de gehandicaptenzorg, de geestelijke gezondheidszorg en de jeugdhulp. Ook ontbreekt het soms aan kennis om te zien wat dwang is, en hoe dat te voorkomen.
Dat schrijft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) na onderzoek over het vorig jaar. De inspectie keek naar de rechtsbescherming van cliënten en patiënten en naar de deskundigheid van zorgverleners. En naar wat zorgaanbieders doen om dwang in de zorg zo veel mogelijk te verminderen.
In 2 wetten (de Wet zorg en dwang en de Wet verplichte ggz) staat dat beperkingen en dwang in de zorg niet mogen, tenzij het echt nodig is. En dan nog zo min mogelijk, met maatwerk voor de cliënt. Toch zijn er mensen die te maken krijgen met gedwongen zorg zonder dat aan de wettelijke vereisten is voldaan.
Een greep uit de conclusies:
Zorgaanbieders hebben de rechtspositie van cliënten niet overal voldoende in het oog. Zo wijzen zij vaak niet op het bestaan van onafhankelijke vertrouwenspersonen.
Zorgverleners hebben vaak niet in de gaten dat zij een vorm van dwang toepassen. Bijvoorbeeld als een cliënt zich niet echt verzet en de vertegenwoordiger geeft wel toestemming. Dan moeten de wettelijk vereiste stappen meestal toch worden gezet. Zorgverleners moeten hier meer scholing over krijgen.
In de open jeugdhulp zijn er vormen van beperkingen of dwang zonder wettelijke grondslag. Algemene huisregels mogen ook niet zomaar beperkingen voor iedereen opleveren, bijvoorbeeld over telefoongebruik. Er moet steeds een afweging per persoon worden gemaakt.
Op het niveau van de organisatie gebruiken zorgaanbieders hun gegevens over gedwongen zorg te weinig. Zonder een goed overzicht kunnen ze ook niet genoeg doen om gedwongen zorg te verminderen.
