Wie weleens een verbouwing heeft meegemaakt weet hoeveel keuzes je daarbij moet maken. Vanaf de eerste plannen tot en met de kleinste details: hoe weet je wat het beste is? Dan vraag je familie en bekenden om raad, vooral bij hen die onlangs zelf verbouwd hebben. Hun ervaring en kennis zijn voor jou waardevol: ze behoeden je voor fouten en kunnen je zelfs aan betere ideeën helpen.
Door Maayke Klinkenberg van Nictiz
Op het gebied van informatie-uitwisseling in de zorg is er in Nederland ook nog heel wat te (ver)bouwen. En dus ook heel wat te kiezen en te beslissen. Daarbij kunnen we ook heel goed inspiratie opdoen en leren van de ervaringen van andere landen. Want ondanks dat elk land de gezondheidszorg op zijn eigen manier heeft georganiseerd, worden we allemaal met vergelijkbare vraagstukken geconfronteerd. Denk aan vergrijzing, oplopende kosten, arbeidsmarkt, privacy, marktmacht van leveranciers en een veelheid aan verschillende ICT-systemen. En in alle landen is het uiteindelijk zo, dat een arts over de juiste informatie wil kunnen beschikken op het juiste moment. Net als de patiënt natuurlijk!
Het is dan ook heel leerzaam om te kijken welke oplossingen andere landen hebben bedacht voor de digitale uitwisseling van zorginformatie. Wat zijn daarbij de succesfactoren? Zou het ook in Nederland kunnen werken? Welke stappen moeten we daarvoor zetten? In Finland bijvoorbeeld is preventie van ziektes en bevordering van de gezondheid al jaren met succes het uitgangspunt van het beleid. Ook bij de digitalisering van de zorg, met een landelijk platform dat burgers diensten aanbiedt op het gebied van (persoonlijke) zorg. Door de centraal opgestelde specificaties en aansluitvoorwaarden wordt leveranciers de mogelijkheid geboden om die diensten te ontwikkelen en aan te bieden. De moeite waard om iets van op te steken!
Maar kijken en daarvan leren alleen is niet voldoende: het is ook nodig om samen met andere landen afspraken te maken zodat internationale uitwisseling mogelijk is. Bijvoorbeeld welke gegevens precies uitgewisseld zullen worden voor een bepaalde toepassing en welke internationale standaarden daarbij gebruikt of zelfs afgedwongen worden.
Een mooi voorbeeld daarvan is de uitwisseling van medische beelden: dit is in Nederland één van de prioritaire gegevensuitwisselingen waarvoor nu wordt uitgewerkt hoe dit op landelijke schaal zou moeten plaatsvinden. Tegelijkertijd worden in het Europese project X-eHealth de functionele en technische specificaties opgesteld voor de uitwisseling van onder andere medische beelden en verslagen tussen Europese landen. De kennis en ervaring van veel Europese landen worden in dit project bij elkaar gebracht om tot het beste resultaat te komen. Nederlandse radiologen werken bijvoorbeeld mee aan de functionele specificaties voor de beelduitwisseling. Zo is het straks niet alleen mogelijk om binnen Nederland beelden uit te wisselen, maar ook met andere Europese landen. Toch fijn als dat kan, mocht je zorg nodig hebben terwijl je op reis bent.
Ook op kleinere schaal kunnen we van elkaar leren: in de grensregio’s wordt al veel samengewerkt om inwoners aan beide zijden van de grens de beste zorg te bieden. Dat kan betekenen dat een Duitse patiënt in een Nederlands academisch ziekenhuis een behandeling ondergaat, omdat dat nu eenmaal het dichter bij is. De uitwisseling van informatie die hiervoor nodig is, vraagt om afspraken over alle aspecten die daarbij komen kijken: het proces, de informatie, de techniek en last but not least, de wet- en regelgeving. Daar zijn alle betrokken partijen bij nodig, aangevuld met relevante experts, om de juiste oplossingen te vinden en toe te passen. Zo kom je er bijvoorbeeld achter dat er in Nederland en Duitsland vergelijkbare systemen worden gebruikt, die aan elkaar te koppelen zijn zodat uitwisseling mogelijk wordt. Het is dan wel zaak, dat we die afspraken en oplossingen kunnen hergebruiken in vergelijkbare samenwerkingen elders langs de grens (of vanuit een specialistisch ziekenhuis in het binnenland). Dan kunnen artsen in Nijmegen, Groningen en Utrecht op dezelfde manier beelden uitwisselen met hun collega’s in Duitse ziekenhuizen zoals dat is gerealiseerd voor Maastricht en Aken. Daarbij zorgen we er ook voor, dat de oplossingen voor grensoverschrijdende zorg aansluiten op de uitwisselingsafspraken die binnen Nederland gelden. De opgedane kennis en ervaring worden zo benut om sneller de juiste keuzes te maken en te realiseren.
Kortom: informatie-uitwisseling stopt niet bij de grens. Integendeel, door met een open blik naar andere landen te kijken kunnen we betere keuzes maken voor Nederland. Keuzes die ons helpen bij de verbouwing van onze informatie-uitwisseling. Ik roep dan ook iedereen op om de ontwikkelingen in Europa te volgen.
Maayke Klinkenberg is als adviseur internationaal actief betrokken bij grensoverschrijdende informatie-uitwisseling. De ervaring die zij heeft opgedaan als ICT-adviseur bij ziekenhuizen past zij toe in internationale projecten waarbij Nictiz betrokken is. Als klinisch informaticus (TU/e) is haar doel een brug te slaan tussen zorgpraktijk, beleid en techniek. De verschillende manieren waarop hier invulling aan wordt gegeven in onze buurlanden en elders in Europa, hebben haar bijzondere belangstelling.
